Melikgazi Genel Bilgi

Orta Anadolu’nun Yukarı Kızılırmak bölümünde, Kayseri İli’ne bağlı bir ilçe olan Melikgazi’nin, batısında İncesu, Hacılar ile Kocasinan ilçesinin bir kısmı, doğusunda Bünyan, güneyinde Talas, Kuzeyinde Kocasinan ilçesi bulunmaktadır. İlçe toprakları dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahip olup, birbirine paralel üç dağ sırası ile çevrilmiştir. Bu dağların arasındaki alanlar, plato ve çöküntü havzaları niteliğindedir. Bu dağlardan ikisi yer kabuğu hareketleriyle kırılma ve kıvrılmalara uğrayarak yükselmiş dağlardır. Diğer grup ise Orta Toroslar’ın Orta Anadolu’ya kıvrılan bölümünün uzantıları olup, birbirinden çöküntü havzalarıyla ve yüksek platolarla ayrılmıştır. İlçe topraklarını engebelendiren birbirine paralel üç dağ grubundan en kuzeyde olanı Erciyes ile başlayıp, Koramaz Dağı’yla (1.900 m.) sürer. İlçenin yüzölçümü 454 km2, 2000 Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre, toplam nüfusu 311.322’dir.

Bölge Antik çağda orman bakımından zengin olan Eskiden Erciyes çevresinin ormanlık olduğu ve keresteciliğin önemliliği belirtilmektedir. Bugün ise Erciyes’in büyük bir kısmi steplerle kaplıdır. Melikgazi günümüzde orman örtüsü bakımından oldukça fakirdir.

Melikgazi’de iklimi bozkır iklimi hüküm sürmekte olup, yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. Yıllık sıcaklık ortalaması 10,8oC, yıllık yağış ortalaması ise 366,1 mm.dir.

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık, turizm ve sanayie dayalıdır. Yetiştirilen başlıca ürünler arasında; , arpa, buğday, şeker pancarı, patates, çavdar, mısır, soğan, nohut, kuru fasulye, ay çiçeği başta gelmektedir. Ayrıca sebze ve meyve de üretilmektedir. Hayvancılıkta ise büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmakta olup, buna dayalı canlı hayvan ticareti, yün ve yapağı, ham deri, sucuk, pastırma , süt ve süt ürünleri üretilmektedir. Ayrıca küçük sanayi kuruluşları bulunmakta halı ve dokumacılık yapılmaktadır. Sanayi sektörü olarak tekstil, madeni eşya, makine tarım araç ve gereçleri, un, yem sanayi ve bisküvi fabrikaları bulunmaktadır. Erciyes Dağı’nın ve Eretna Beyliği eserlerinin ilçede bulunmasından turizmin ağırlık kazanmasına neden olmuştur.

İlçenin tarihi Kayseri ilinin tarihi ile paraleldir. Kayseri il merkezi ile Kocasinan ilçesi ve Melikgazi birbirine çok yakındır. Kayseri’de olduğu gibi burası da MÖ.2000-1750 tarihlerinde Hititlerin egemenliği altında kalmıştır. Daha sonra Asurlular, Medler, Persler, Mekedonya Krallığı, Kapadokya Krallığı (MÖ.280-MS.17), Romalılar ve Bizanslılar yöreye hakim olmuşlardır.

VII.yüzyıldan itibaren kısa sürelerle (691 ve 736) Arapların istilasına uğramıştır. Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Selçukluların eline geçen yöre, 1127 yılında Danişmentliler’den Emir (Melik) Gazi’nin eline geçmiştir. Anadolu Selçuklularından Kılıçarslan II. 1176 yılında Danişmentliler’den geri almıştır. Kayseri ve yöresi Alaaddin Keykubat zamanında önem kazanmıştır. 1244 yılında İlhanlı hücumlarına maruz kalan yöre, Moğol-İlhanlı valilerince idare edilmiş, bunlardan Emir Eratna’nın Kayseri’de büyük bir beylik kurması üzerine 1343 yılında beyliğin merkezi olmuştur. Melikgazi Danişmentlilerin önemli bir merkezidir. Yöreye 1381 yılında Kadı Burhanettin hakim olmuş, 1398 yılında Kadı Burhanettin’in ölümünden sonra beylik önemini kaybetmiştir. Osmanlılar 1398 yılında burayı ele geçirmiş ancak Yıldırım Beyazıt’ın Ankara Savaşı’nda (1402) yenilmesinden sonra Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları yöreye hakim olmuştur. Yavuz Sultan Selim’in 1515’te, İran seferi dönüşünde Kayseri ve yöresi Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Melikgazi 1988 yılında il merkezinden ayrılarak, ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında;

Ulu Cami (Cami-i Kebir), Huand Hatun Camisi, Kölük (Gülük) Camisi, Han Camisi, Kurşunlu Camisi, Lala (Lale) Camisi, Ali Hoca Camisi, Battal Gazi Camisi, Bozatlı Paşa Narlı Mescidi, Cıncıklı (Çiğdelizade) Camisi, Çakalız Camisi, Çifteönü Camisi, Deliklitaş Kesim Çıkmazı Mescidi, Emir Sultan Mescidi, Göllü Cami, Gubaroğlu (Yumurtalı) Mescidi, Seyid Gazi Mescidi, Taşmakıran Camisi, Hunat (Huand) Hatun Külliyesi, Kölük (Gülük) Külliyesi, Huand (Mahperi) Hatun Kümbeti, Sırçalı Kümbet, Gevher, Sultan Türbesi, Döner Kümbet, Çifte Kümbet, Kutluğ Hatun Türbesi, Dört Ayaklı Türbe, Cafer Ali Kümbeti, Emir Ali Kümbeti, Han Kümbeti, Suya Kanmış Hatun Türbesi, Emir Erdoğmuş Türbesi, Seyyid Burhanneddin Hüseyin Türbesi, Mehmet Zengi Türbesi, Alaca Kümbet, Melik Mehmet Gazi Türbesi, Şeyh Taceddin Türbesi, Huand Hatun Medresesi, Seraceddin Medresesi, Kölük Medresesi, Vezir Han, Pamuk (Kapan) Hanı, Reşid Efendi Kütüphanesi, Kızıl Köşk, Babük Bey Köşkü, Melikgazi (Kuş-Zamantı) Kalesi, Saat Kulesi, Kayseri Arkeoloji Müzesi, Atatürk Evi-Müzesi, Güpgüpoğlu Konağı Etnoğrafya Müzesi, Ahi Evran Sanatkarlar Müzesi, Çifte Önü Çeşmesi, Hacı Kasım Çeşmesi, Hacı Mehmet Çeşmesi, Kadı Çeşmesi, Seyyid Gazi Mahallesi Çeşmesi, Pamukhane Çeşmesi, Göllü Çeşmesi, Gavremoğlu Çeşmesi, Oduncu Çeşmesi, Güdüllü Çeşmesi, Lala Cami Çeşmesi, Döner Kümbet Çeşmesi, Hatın Tekin Çeşmesi, Şıh Sadettin Çeşmesi, Mirzadeler Çeşmesi, Huand Hatun Hamamı, Kadı Hamamı ve Türk sivil mimarisi örneklerinden evler bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.kayseri.gov.tr adresinden alınmıştır.