Özvatan Genel Bilgi

İç Anadolu Bölgesi’nde, Kayseri İline bağlı bir ilçe olan Özvatan, doğuda Sarıoğlan ilçesi, batıda Felahiye ilçesi, güneyde Bünyan ve Kocasinan ilçeleri, kuzeyde Yozgat ile çevrilidir. İlçe toprakları dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Dağlarla çevrili olan ilçenin en yüksek noktası Toros dağlarının uzantılarından olan Akdağ (2.233 m.)’dır.

İlçe topraklarını Kızılırmak’ın kollarından olan Öz Deresi sulamaktadır. Çaylak, Kağnıderesi, Kurt deresi, Kızılöz, Kınözü, Üzümcü, Atderesi ilçenin akarsularının başlıcaları olup, ilçenin 4 km kuzeyinde birleşerek Kızdırmak’a dökülür. İlçe merkezinin doğusunda Sülük gölü bulunmaktadır. Sazlık ve bataklık olan bu gölde sülükle birlikte çeşitli göçmen kuşları da barınmaktadır . İlçe merkezinin kuzeyinde sulama amaçlı kullanılan Uyuzpınarı, Dağılıcagı, Ortaılıcak ve Saz gölü bulunmaktadır. İlçenin denizden yüksekliği 1.350 m., yüzölçümü ise 320 km2 dir. 2000 Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre toplam nüfusu 11.825’tir.

Özvatan ilçesinin iklimi, bozkır iklimi özellikleri taşımaktadır. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Bölge genelde İç Anadolu’ya özgü karasal step iklimine sahip olsa da Kayseri’nin diğer yerleşim yerlerine göre yayla iklimine sahiptir. Ortalama yıllık yağış miktarı 600 mm. Civarındadır. İlçede mera sahaları, genel arazi oranına göre her ne kadar geniş görünüyorsa da bitki örtüsü ve çeşitliliği açısından zayıftır.

İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, arpa, buğday, nohut gibi kuru tarıma dayalı ürünlerdir. Hayvancılıkta ise büyükbaş ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmaktadır.

İlçe yöresinde, Kızılırmak kenarında bulunan Harsanız ve Zırha Kalelerinin Hititlerden kaldığı bilinmektedir. Hititler, kaynaklardan öğrenildiğine göre burada madencilik ve ticaretle uğraşmışlardır. MÖ.430 yılında Zırha Kalesi Romalıların eline geçmiş ve Romalılar kaleye bir takım ilaveler yapmışlardır. Bu da ilçenin bulunduğu yörenin Hititlerde ilk defa yerleşim olarak kullanıldığını, ardından Romalıların buraya egemen olduğuna işaret etmektedir.

Kayseri kültür araştırmacılarının 1967 yılında burada yaptıkları araştırmalarda, MS.300-600 yıllarına ait mezar taşları ile karşılaşmışlardır. Bu mezar taşları üzerindeki isimlerin Türk isimleri oluşu yöreye Orta Asya’dan gelen Türk boylarının yerleşmiş olduğunu göstermektedir. Bunlara dayanılarak yöreye ilk gelenler Kasım Çelebi, Dik boynuz, Hıdır Kahya, İbrahim Oğulları, Mustafa Paşa aileleridir. Türk boyları Özvatan’da Kale çevresinde yerleşmiş ve burası sonradan kale Mahallesi ismi ile tanınmıştır.

Yöre Yozgat Sancağına bağlı iken, Kaleköy şeklinde haritaya geçmiştir. 1890-1900 yıllarında Özvatan’ın ismi Çukur olup, buraya Cumhuriyetin ilanından sonra, mübadele kapsamında, 1924 yılında da Selanik göçmenleri yerleştirilmiştir. 1956 yılında nahiye olan Çukur, 1990 yılında ilçe konumuna getirilmiş ve adı Özvatan olarak değiştirilmiştir.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.kayseri.gov.tr adresinden alınmıştır.