Nevşehir Merkez ilçe, Göreme’de bulunan bu kilise bölgenin en eski kaya kiliselerinden olup, X.yüzyılın sonlarına veya XI.yüzyılın başlarına tarihlendirilmektedir.

Yeni Tokalı Kilisesi enlemesine dikdörtgen planlı olup, üzeri basit beşik tonozla örtülüdür. Doğu duvarında kemerlerle birbirine bağlı dört sütun, sütunların arkasında yükseltilmiş bir koridor, koridordan sonra ana apsis ile iki yan apsis yer almaktadır.

Kilise dört ayrı mekândan oluşmaktadır. Bunlardan tek nefli olanı Eski Kilisedir. Yeni Kilise, Eski Kilisenin altındadır. Yeni Kilisenin kuzeyinde Yan Şapel bulunmaktadır. Yeni Kilisenin giriş mekânı tek nefli olup, orijinal konumu ile günümüze gelmiştir. Eski Kilisenin doğusuna Yeni Kilisenin eklenmesi sırasında Eski Kilisenin Apsisi yıkılmıştır. Burada tonozların üzerine ve duvarlara İncil’den alınma sahneler resmedilmiştir. Tonozun ortasına aziz tasvirleri, sağ kanadına da; Müjde, Ziyaret, Bakireliğin ispatı, Beytüllahim’e yolculuk, Doğum sahneleri; sol kanattaki üst panelde; Elizabeth’in takip edilmesi, Vaftizci Yahya’nın görevlendirilmesi, Vaftizci Yahya’nın kehaneti, İsa’nın Vaftizci Yahya ile buluşması, Vaftiz sahnesi, Kana’nın düğünü; sol kanattaki orta panelde, Ekmeklerin ve balıkların çoğaltılması, Havarilerin görevlendirilmesi, Kör adamın iyileştirilmesi, Lazarus’un diriltilmesi; sağ kanattaki alt panelde; Kudüs’e giriş, Son Akşam yemeği, İhanet, İsa Platus önünde, sol kanattaki alt panelde; İsa Golgota yolunda, İsa’nın çarmıha gerilmesi, İsa’nın çarmıhtan indirilmesi, İsa’nın gömülmesi, Kadınlar boş mezar başında, İsa’nın cehenneme inişi, İsa’nın göğe yükseliş sahneleri bulunmaktadır. Bu panelin altında aziz tasvirleri; Girişin üstünde ise başkalaşım sahneleri yer almaktadır.

Kilisenin Beşik tonozlu nefinde İsa’nın yaşamı ile ilgili sahnelere kronolojik sıraya göre yer verilmiştir. Bu fresklerde daha çok kırmızı ve mavi renkler kullanılarak işlenmiştir. Lapis mavisi, Tokalı Kiliseyi diğer kiliselerden ayıran en önemli özelliğidir. Enlemesine nefle, Aziz Basil’in hayatı, çeşitli azizlerin tasviri ve çoğunluk İsa’nın mucizesine ait sahneler yer almaktadır. Tonozun kuzey kanadında Müjde, Ziyaret, Bakireliğin ispatı, Doğum ve üç müneccimin duası; tonozun kuzey duvarında Yusuf’un birinci rüyası, Beytüllahim’ e yolculuk, altında nişler içinde sekiz aziz tasviri, en altta ise Vaftizci Yahya’nın çağrılması, İsa’nın Vaftizci Yahya ile buluşması, Vaftiz, İsa’nın mabede takdimi, Matta’nın görevlendirilmesi, Havarilerin görevlendirilmesi; batı kanadında Mısır’a kaçış, İsa’nın denenmesi, Çocuk İsa, tonozun merkezinde İsa’nın göğe yükselişi ve havarilerin Tanrı yolunda görevlendirilmesi; tonozun güney kanadında ise; ilk Diakonlar, Pentakost ve Havarilerin Tanrı yolunda görevlendirilmesi; tonozun güney duvarında tanımlanamayan melekler, altında nişler içinde aziz tasvirleri, en altta ise Zengin adamın oğlunun iyileştirilmesi; Lazarus’un diriltilmesi, Kudüs’e giriş ve son akşam yemeği; batı kanadında Ayakların yıkanması; Ana apsiste Çarmıhta İsa, İsa’nın çarmıhtan indirilmesi, Kadınlar boş mezar başında, İsa’nın cehenneme inişi; ana apsisin ön cephesinde ilk Diakonlar, İsa ve Samarralı kadın, niş içinde Meryem ve çocuk İsa; kuzey apsiste ise Peygamberlerin görünümü ve melekler resmedilmiştir.