Gemerek Genel Bilgi

İç Anadolu Bölgesi’nde, Sivas İline bağlı bir ilçe olan Gemerek, doğu ve kuzeydoğusunda Şarkışla, güney ve güneybatısında Kayseri, batı ve kuzeybatısı da Yozgat ile çevrilidir. Sivas’ın batı kesiminde, Kızılırmak Havzasında yer alan Gemerek, aşınmaya uğramış dağlar ve yüksek düzlüklerden oluşan arazi yapısına sahiptir. İlçenin kuzeyinde Akdağların güney yamaçları yer almakta olup, Kızılırmak vadisinin kuzeybatısında, güney-batı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanır. Karababa Dağı (2.328 m.) Akdağların ilçedeki en yükesk noktasıdır. İlçenin orta ve kuzeydoğu kesimlerini İncebel Dağları engebelendirir. Bu dağlar Kızılırmak vadisini, Gemerek-Şarkışla çöküntü alanından ayırmaktadır. İlçe toprakları güneydoğuda Uzunyayla ile birleşmektedir. İlçenin kuzeybatısı ormanlık olup, bu bölgede Kaymaklı ve Karmıklı yaylaları bulunmaktadır.

Gemerek’in topraklarını Sivas’tan kaynaklanan Kızılırmak sulamaktadır. Kızılırmak kuzeydoğüu-güneybatı doğrultusunda ilçeden geçerken bazı küçük dereler de ona katılır. Deniz seviyesinden 1.200 m. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.150 km2 olup, toplam nüfusu 11.286’dır.

İlçede Karasal iklim hüküm sürmekte olup, kışlar soğuk ve yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçmektedir.

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık ve küçük sanayie dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, şeker pancarı, buğday, arpa ve çavdardır. Kızılırmak boyundaki alanlarda sebze ve meyve üretimi yapılır. Hayvancılıkta sığır olmak üzere büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmaktadır. Sığır ırklarının ıslahına yönelik yapay tohumlama çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca at yetiştirilmektedir. Halkın önemli gelir kaynaklarından birisi de kilim ve heybe dokumacılığıdır. Özellikle bunlar köylerdeki el tezgahlarında dokunmaktadır.

İlçe topraklarında linyit ve mermer yatakları vardır. Sanayi kuruluşu olarak Çepni Yem Fabrikası, tuğla ve yem fabrikası bulunmaktadır.

İlçenin tarihi ile ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır. Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boyları yöreye yerleşmiştir. Kısa bir süre Selçuklu egemenliği altında kalan yöre, Danişmendli Beyliği hakimiyetine girmiş, bu sırada Moğollar Anadolu’yu ele geçirmek üzere harekete geçmiş, Gıyasettin Keyhüsrev’i 1243’te Kösedağı Savaşı’nda yendikten sonra Sivas ve yöresini ele geçirmişlerdir. Bundan sonra Moğollar yöreye egemen olmuş, Moğollara bağlı Selçuklular, Moğolların kurduğu İlhanlı Devleti yöreyi yönetmiştir. Bir süre Ertana Beyliği ve Kadı Burhaneddin’in yönetiminde kalmıştır. Yıldırım Beyazid tarafından Osmanlı topraklarına katıldıysa da, 1400’lerin başında Timur’un işgali sırasında bir yönetim boşluğu yaşamış, Timur’un Anadolu’dan çekilmesinden sonra yeniden osmanlı topraklarına katılmıştır.

Osmanlı İmparatorluğunun yükselme devrinde kasaba olduğu ve Kanuni Sultan Süleyman’ın Nahçıvan Seferi sırasında burada konakladığı günümüze ulaşan kitabe ve mezar taşlarından anlaşılmaktadır. XIX.yüzyıl sonlarında Şarkışla ilçesine bağlı bir bucak iken, 1953 yılında Sivas İline bağlı ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçeden günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Şahruh Mescidi (Merkez Cami), Çepni Köyü Camisi, İnkışla Köyü Camisi, Hamzalı Camisi, Çepni Köyü Hamamı (1), Çeşpni Köyü Hamamı (2), Şahruh Köprüsü, Gemerek Köprüsü bulunmaktadır. Ayrıca Sızır Çağlayanı ilçenin doğal güzelliklerindendir.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.gemerek.diyari.com adresinden alınmıştır.