Hafik Genel Bilgi

İç Anadolu Bölgesinin Yukarı Kızılırmak bölümünde Sivas İli’ne bağlı bir ilçe olan Hafik, kuzeyinde Tokat’ın Reşadiye ve Almus ilçeleri, Sivas’ın Koyulhisar ilçesi, güneyinde Kangal ilçesi, doğusunda Zara ilçesi, batısında Sivas ve Yıldızeli ilçeleri ile çevrilidir. Hafik’in büyük bölümü Kızılırmak Havzasında, kuzeydeki küçük bir bölümü de Yeşilırmak havzasında yer almaktadır. İlçe yüksek ve engebeli bir arazi yapısına sahip olup, kuzeyini Tekeli Dağı (2.643 m.) ve Kızıl Dağ (2.277 m.) güneyini de Tecer Dağının kuzeydoğu uzantıları engebelendirir.

İlçe topraklarını Kızılırmak başta olmak üzere dağlardan kaynaklanan küçük dereler sulamaktadır. Bunların en önemlisi Kırklı Çayı ile Tozanlı Çayıdır. Bu çaylara da küçük akarsular ilçe topraklarında katılmaktadır. Hafik’te irili ufaklı göller bulunmakta olup, bunların en önemlisi de ilçenin kuzeyindeki Hafik Gölü’dür. Hafik Gölü, 1.379 m. yüksekliğindeki bir jips tepesinin kuzeyinde yer alıp denizden 1.295 m. yüksekliğindedir. Hafik Gölü’nün yakınında yine jips gölleri bulunur. Bunlardan Batı Lota ve Doğu Lota, Çekme Gölü, Ayı Gölü, Kemiş Gölü, Törük Gölü önemli göllerdir. Hepsine birden de Hafik Gölleri ismi verilmektedir. Sivas’a 36 km uzunluktaki ilçe deniz seviyesinden 1.276 m. yüksekliktedir. Yüzölçümü 2.967 km2, 2000 Yılı Genel Nüfus sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 19.287’dir.

İlçede Karasal İklim hüküm sürmektedir.Yazın sıcak ve kurak, kışın ise kar yağışlı ve soğuktur.

İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında; buğday, arpa, çavdar, şeker pancarı, soğan, armut ve elma gelmektedir. Hayvancılıkta sığır, koyun ve keçi yetiştirilir. Hafik Tarım İşletmesi hayvancılığın gelişmesinde rol oynamakta olup, damızlık koyun ve sığır yetiştirilmektedir. Ayrıca tavukçuluk da yapılmaktadır. Hayvancılığa bağlı süt, et, yapağı ve deri üretilmektedir. İlçe topraklarında jips ve asbest yatakları vardır.

Hafik Gölü’nün kuzey kıyılarında Prof.Dr.Kılıç Kökten’in yapmış olduğu çalışmalarda Neolitik Çağına (MÖ.8000-5500) tarihlenen Pılır Höyüğü ortaya çıkmıştır. Burada Neolitik Çağ özelliklerini yansıtan çanak-çömlekler bulunmuştur. Höyüğün üst katmanlarında Kalkolitik Çağa (MÖ.5500-3500) ve İlk Tunç Çağı’na MÖ.(3500-2000) ait çeşitli buluntularla karşılaşılmıştır.

Türk Tarih Kurumu’nun 1944-1945 yıllarında yöredeki Gölhöyük’te yaptığı araştırmalarda Hitit yerleşim alanları ortaya çıkmıştır. Buradaki höyüklerde Hititlerin üzerinde Frig izlerine rastlanmış oluşu, Balkanlardan Anadolu’ya gelen Friglerin, Hitit yerleşim alanlarının üzerlerinde yaşadıklarını göstermektedir. MÖ.VI.yüzyılın başlarında Medler ve Persler yöreye egemen olmuşlardır. MÖ.IV.yüzyılın ikinci yarısında Persleri ortadan kaldıran Makedonya Krallığı bir süre yöreye hakim olmuş, İskender’in ölümünden sonra Kapadokia Krallığına bağlanmıştır. Uzun bir süre Pontus ve Ermeni Krallıklarının yönetiminde kalan yöre, MS.17’de bütün Kapadokia ile birlikte Roma egemenliği altına girmiştir. Bu dönemde kısa sürelerle Partların ve Sasanilerin eline geçmiş, Bizans döneminde ise Armeniakon Themasının sınırları içerisinde kalmıştır. XI.yüzyılda ise Bizans’ın Sebasteia Themasına bağlanmıştır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boylarının yöreye yerleşimi hız kazanmıştır. Kısa bir süre Selçuklu egemenliği altında kalan Sivas’ta Danişmendli Beyliği kurulmuştur (1075) . Danişmendlilerden sonra yöre yeniden Selçukluların yönetimine girmiş 1243’te de Moğol istilasına uğramıştır. Ardından 1340’ta Eretna Beyliği yöreye hakim olmuş ve bu durum 1408’de Osmanlı topraklarına katılıncaya kadar devam etmiştir.

Hafik, XIX.yüzyılda Sivas Vilayetinin merkez sancağına bağlı bir kaza idi.1873 yılında kaza konumuna getirilirken Hafik olan ismi Koçhisar olarak değiştirilmiştir. Tarihi kaynaklarda Hafik isminin Selçuklular tarafından verildiği belirtilmiştir. Nitekim Anadolu Selçuklu Devri tarihçisi olan İbn-i Bibi, Selçukname adlı eserinde Hafik kalesinden söz etmektedir. Bu kaleyi anlatırken de “Hafik” adını kullanmıştır. Osmanlı salnamelerinde de buradan Hafik olarak söz edilmiştir. Koçhisar ismi ilçedeki kale kalıntılarından ötürü verilmiştir. Diğer Koçhisar’larla karıştırılmaması için buraya Sivas Koçhisar’ı denilmekte idi. Cumhuriyetin ilanından sonra, kaza konumunu sürdürmüş, Koçhisar olan ismi, resmi yazışmalarda ve PTT’de ortaya çıkan karışıklıklardan dolayı 1926’da Hafik olarak değiştirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında;

Hafik Kalesi kalıntıları, Hafik Manastırı, Yöredeki Mağaralar ve XIX.yüzyılda yapılan Hükümet Konağı bulunmaktadır. Hafik Gölü ve Lota Gölleri çevresi de ilçenin doğal güzelliklerinden olup ayrıca mesire yeri olarak kullanılmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.hafik.gov.tr adresinden alınmıştır.