Sarıkaya Genel Bilgi

İç Anadolu Bölgesi’nde, Yozgat İli’ne bağlı bir ilçe olan Sarıkaya, batısında Sorgun, doğusunda Çayıralan, güneydoğusunda Çandır, güney ve güneybatısında Boğazlıyan, kuzeyinde de Akdağmadeni ve Saraykent ilçeleri ile çevrilidir. İlçe toprakları genellikle dalgalı düzlüklerden oluşmuştur. İlçe topraklarını batısında Yazır Dağı (1.683 m.), doğusunda Sıçanlı ve Tilki dağları, kuzeyinde Çomak Dağı, güney ve güneydoğusunda da Beştepeler engebelendirir. İlçenin en önemli düzlükleri ise; Sorgunözü ile Boğazlıyan Ovası arasında kalan alanlardır.

İlçe topraklarını Delice Irmağı’nın kollarından olan Kanak Çayı sulamaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1.170 m.dir. İl merkezine 90 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 976 km2 olup, 2000 Yılı genel Nüfus sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 58.026’dır.

İlçede İç Anadolu’nun tipik Karasal iklimi hüküm sürmekte olup, yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk sert ve kar yağışlı geçmektedir. Yağışların çoğu ilk ve sonbahar mevsimlerinde düşmektedir. Yarı kurak iklimden ötürü bitki örtüsü bozkır görünümündedir. Akdağmadeni ve Çayıralan’a yakın olan yerlerde meşe, çam ve yabani fındık türlerinden oluşan ormanlar yer almaktadır. Ayrıca akarsu kenarlarındaki söğüt ve kavak ağaçları görülmektedir.

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında; buğday, arpa, mercimek, nohut, şeker pancarı, patates, yonca, korunga, fiğ gelmektedir. Ayrıca sulanabilir arazide çeşitli sebze ve meyve yetiştirilmektedir.Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği gelişmiş olup, kümes hayvancılığı ve arıcılık da yapılmaktadır. Buna bağlı olarak et, süt, yumurta, tiftik ve bal üretilmektedir.

İlçenin İlkçağ tarihi ile ilgili kesin bilgi bulunmamaktadır. Ancak Sarıkaya çevresindeki ilçelerin tarihi ile paralellik gösterdiği sanılmaktadır. Buna göre yörenin Hititler döneminde yerleşime açık olduğu, MÖ.1200’lerde Friglerin, MÖ.VII.yüzyılda Kimmerlerin, MÖ.VI.yüzyılda Lydialıların ve ardından Perslerin yönetimi altına girmiştir. MÖ.334’te Büyük İskender tarafından ele geçirilmiş, İskender’in ölümünden sonra kısa bir süre Kapadokya Krallığı buraya hakim olmuş, ardından Anadolu’yu istila eden ve göçebe bir kavim olan Galatlar buraya yerleşmiş, İç Anadolu’da kurdukları Galatia Devletinin bir bölümü de Yozgat ile birlikte Sarıkaya’nın da bulunduğu toprakları içerisine almıştır.

MÖ.II.yüzyılın başlarında kurulan Galatia Krallığı bir süre Pergamon ve Pontus krallıklarına bağlı kalmış ve MÖ.85’te Roma’nın egemenliğini kabul etmişlerdir. Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasından sonra Anadolu ile birlikte Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğunun sınırları içerisinde kalmıştır. Bu dönemde Kharsianon Themasının sınırları içerisinde kalan yöre XI.yüzyılın sonlarında Danişmendlilerin yönetimine girmiştir.

XII.yüzyılın ikinci yarısından sonra da yöre, Anadolu Selçuklularının sınırları içerisine girmiştir. XIV.yüzyılın başlarında da İlhanlı, Eretna Beyliği, Dulkadiroğulları ve Kadı Burhaneddin Devleti yöreye hakim olmuştur. Kadı Burhaneddin’in 1398’de öldürülmesinden sonra Yıldırım Beyazıt yöreyi Osmanlı topraklarına katmışsa da Timur 1402-1403’te Yozgat ve çevresini ele geçirmiştir. Sarıkaya, 1408 yılında kesin olarak Osmanlı topraklarına dahil olmuştur.

Cumhuriyet döneminde Boğazlıyan ilçesine bağlı bir bucak iken, 1957’de Belediye teşkilatı kurulmuş ve ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen herhangi bir tarihi eser bulunmamaktadır. İlçede Sarıkaya Kaplıcası olup, bu sular florür içeren oligometalik grubuna girmektedir.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.yozgat.gov.tr ve www.yozgatburada.com adreslerinden alınmıştır.