Pteria, Kerkenez (Keykavus Kalesi)

Sorgun ilçesine 5 km. uzaklıktaki Şahmuratlı Köyü’nde bulunan kentin, antik kaynaklardaki Pteria olarak kaydedilen kent olduğu sanılmaktadır.

Kerkenes Harabeleri oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Antik kaynaklardan Medlerin Kerkenes Dağı üzerinde Piterya isimli bir antik şehir kurmuşlardır. Bu şehrin surları çok geniş bir alana yayılmış olup, kalıntıları günümüze kadar gelebilmiştir.

Dr.Geoffrey Summers başkanlığındaki bir arkeoloji ekibi Kerkenes’de kazı yapmıştır. Buradan çıkan küçük buluntular Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir.

Sur duvarları moloz taş ve kesme taştan yapılmıştır. Büyük ölçüde harap olan bu kale ve surların tam bir planını çıkarmak mümkün olamamıştır. Bununla beraber kaleye ait duvarların içerisinde sarnıç ve bazı bina temelleri bulunmaktadır. 

Kerkenes antik kentinde ilk yüzey araştırması çalışmaları 1993 yılında başlamış 1998–2000 yıllarında müze ile katılımlı araştırma şekline dönüşmüş ve 2001 yılından bugüne kadar da İngiliz uyruklu Dr.Geoffrey Summers başkanlığında kazı ve araştırmalar devam etmektedir. Şehrin demir çağında M.Ö.600 yıllarında Medler tarafından kurulduğu tahmin edilmekte ise de 2003 kazı sezonunda Frigce yazıtlar bulunması kentin yıkılmadan önce büyük ölçüde Frigleştiğini göstermektedir. Kentin yaklaşık 7 km olan sur duvarları 2,5 kilometrekarelik bir yerleşim alanı oluşturmaktadır.

Antik kaynaklarda Pteria olarak kaydedilen kentin, M.Ö. 547 yılında Persler tarafından kent zaptedilmiş halkı esir alınarak kent yakılmış ve surları yıkılmıştır. Yerleşim alanı kamu yapıları ve sivil yapı adaları ile gelişmiş bir su toplama ve kullanma sistemi içermektedir. Kazı ekibi Jeomanyetik yüzey araştırması, direnç yöntemi ile yüzey araştırması coğrafi bilgilendirme sistemi(GPS) çalışmalarının bir kısmını tamamlamış, bir kısmı da devam etmektedir. Kazı çalışmaları sırasında bulunan bir mobilyaya ait fildişi süsleme parçası su an Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenmektedir. Antik kent yakılıp yağmalandığı için nitelikli kültür varlıklarına nadir olarak rastlanmaktadır.