Taşova Genel Bilgi

Taşova Genel Görünüm

Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz Bölümünde Amasya İli'ne bağlı bir ilçe olan Taşova'nın kuzey ve kuzeybatısında Samsun, doğu ve güneyinde Tokat, batısında da Merkez ilçesi bulunmaktadır.

İlçe dağlık alanlarla kuşatılmış olup, orta ve doğu kesimi alçak düzlükler halindedir. Kuzey kesimini Canik Dağları, güney kesimini Sakarat Dağı, batı kesimini de Karaömer Dağı sınırlandırır. Yöre Kelkit Irmağı, Destek Çayı ve Gökdere ile sınırlanmıştır. Ayrıca Boraboy Gölü ile Uluköy Baraj Gölü yörenin aynı zamanda da mesire yeridir.

İlçenin yüzölçümü 1.010 km2.dir. 2000 Yılı genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 57.050'dir. Amasya’ya uzaklığı 55 km olan ilçenin ortasından Yeşilırmak geçmektedir. Taşova’nın denizden yüksekliği 230 metredir; ancak ilçenin dağlık ve engebeli yapısı nedeni ile bu yükseklik değişmektedir.

Kızgüldüren Kilise Kalıntısı

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Şekerpancarı, buğday, arpa, üzüm, tütün, elma yetiştirilir. Hayvancılıkta ise daha çok koyun ve sığır yetiştiriciliği yapılmaktadır. İlçede sanayi kuruluşu olarak; Tekel'in yaprak tütün işletmesi ile un, çeltik ve lastik fabrikası vardır.

İlçede yapılan arkeolojik araştırmalarda MÖ.1650 yıllarında Hititlerin Taşova ve çevresini kontrolleri altında tuttukları ele geçen buluntulardan anlaşılmaktadır. MÖ.1200-700'de Frigler, Kimmerler ve Medler yöreye egemen olmuşlardır.

Taşova, Pers Kralı III.Adaşir zamanında Perslerin eline geçmiştir. Bu durum Makedonya Kralı Büyük İskender'in Anadolu'yu MÖ.331 yılında ele geçirmesine kadar sürmüştür. Taşova da Büyük İskender'in yönetimine geçmiş, Makedonya Krallığının dağılması üzerine de MÖ.291!de yörede kurulan Pontus Krallığı'nın egemenliğini tanımıştır. Romalılar Pontus Krallığının egemenliğine son vererek yöreyle birlikte Taşova'yı da Roma topraklarına dahil etmiştir. Taşova 395 yılına kadar Roma hakimiyetinde kaldı. Bu tarihten sonra asırlarca Bizanslar yöreyi ellerinde tuttular. 712 yılında Emeviler Taşova'yı ele geçirdiler. Türkler Anadolu'ya gelene kadar yöre, Arapların idaresinde bulundu. Malazgirt Savaşı'ndan sonra (1071) Horasan'dan gelen Türk boyları çevreye yerleşmişlerdir. Bunların arasından Seyyid Nurettin Alparslan da Taşova'nın olduğu yere gelmiş ve burada bir zaviye kurmuştur.

Uluköy Sinan Paşa Hamamı

Taşova, 1075 yılında Danişmendli hükümdarı Melik Gazi'nin yönetiminde bir kültür merkezi haline gelmiş, ancak Moğol isyanından sonra burada Kadı Burhaneddin devleti, ardından Tacettinoğulları 1425 yılına kadar egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Çelebi Sultan Mehmet Tacettin Beyliğine son vererek yöreyi Osmanlı topraklarına katmıştır. Osmanlı döneminde, Tokat sancağına bağlı bir köy olan Taşova Cumhuriyet döneminde Tokat İli Erbaa İlçesine bağlı olarak kalmıştır (1923-1944). 1944 yılında da Tokat İli'nden ayrılarak Amasya'nın ilçesi konumuna getirilmiştir.

Taşova'nın 9 km.uzağındaki Alparslan Kasabasında bir hamamda kurulan, Taşova Belediyesi yönetimindeki Alparslan isimli özel müzede, yörede rastlantı sonucu bulunan eserler sergilenmektedir. Taşova yakınındaki Özbaraklı'da, antik Roma yolunun vadiyi kontrol etmek için Roma döneminde yapılmış Yukarı Baraklı Kalesinin bir kısım duvarları günümüze ayakta gelebilmiştir. Özbaraklı'daki şelalenin çıktığı alanda Roma dönemine ait bazı kalıntıların temel izleri dikkati çekmektedir.

Şeyh Nurettin Türbesi

Ayrıca burada bir Bizans Kilisesi (Şelale Kilisesi) kalıntıları da bulunmaktadır. Kızgüldüren Köyü içerisinde yalnızca duvarları ayakta kalmış bir Bizans Kilisesi (Kızgüldüren Kilisesi) bulunmaktadır. Bu kilise Osmanlı döneminde Cami olarak kullanılmıştır. Ayrıca Taşlıova'da XVII.yüzyılda yapılmış Aşağı Baraklı Camisi ahşap camiler grubundandır. Uluköy Kasabasında da XVII.yüzyıla tarihlenen Uluköy Sinan Paşa Hamamı bulunmaktadır. Şeyh Nurettin Alparslan Türbesi MS.XIII.yüzyılda Selçuklu döneminden kalan bir eserdir.Ayrıca Uluköy Kasabasında da XIX.yüzyıla tarihlendirilen Ergüneş Baba Türbesi, İlçe merkezine 9 km uzaklıktaki Dörtyol Köyü'nde Dörtyol Hamamı bulunmaktadır. Bunların yanı sıra Sepetli Köyü'nde ve Esençay'da höyükler bulunmaktadır.
 

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.amasya.gov.tr adresinden alınmıştır.