(1860-1933)

Devlet adamı. Jandarma Binbaşısı Tahir Efendi’nin oğludur. 1886'da Harbiye'yi Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle bitirdi. Bir yıl sonra Almanya'ya gitti, Kolağalığa ve Binbaşılığa terfi etti. 1890'da İstanbul'a döndüğünde Kaymakamlığa (Yarbay) yükseldi. Türk-Yunan Savaşı sırasında Askeri Harekât Dairesi Müdürlüğü yaptı. 1898'de Mirlivalığa terfi ederek, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Dairesi'nin Birinci Şube Müdürlüğü'ne getirildi. 1901'de Feriklik rütbesiyle, Beşinci Nizâmiye Üsküp Fırka-i Askeriyesi Komutanlığı'na, 1903'te Manastır Valiliği'ne, buna ek olarak da Manastır Kumandanlığı'na tayin edildi. 1903'te, Manastır Rus Konsolosu'nun öldürülmesinden sorumlu görüldüğünden, Trablusgarp'ta mecburi ikâmet cezası aldı. 1905'te Yemen'de çıkan isyanı önlemek üzere görevlendirildi. 1906'da Hamidiye Demiryolu İşletme Nezâreti'ne tayin edildi.

II. Meşrutiyet'in ilanından sonra II. Ordu Müşirliği'ne getirildi. 14 Ağustos 1908'de Harbiye Nazırlığı'na getirildi. İttihadçılar'ın itirazı üzerine Sadrâzam Kâmil Paşa tarafından, Mısır Yüksek Komiserliği'ne tayin olunan Ali Rıza Paşa Hükümetten uzaklaştırıldı. Hüseyin Hilmi Paşa'nın Sadareti sırasında tekrar Harbiye Nazırlığı'na getirildi; ancak bu sırada meydana gelen "31 Mart Vakâsı" nedeniyle istifa etti. Balkan Savaşı'nda da görev verilen Ali Rıza Paşa, daha göreve başlamadan Karadağ savaş ilan etti. Balkan Savaşı'ndan sonra Âyân Meclisi üyeliğine getirildi. I. Dünya Savaşı'ndan sonra, çeşitli kabinelerde, Bahriye Nazırlığı, Müfettişlik ve son olarak Meclis-i Vükelâ memurluğu yapmıştır. Ali Rıza Paşa VI. Mehmet Vahdettin saltanatında ve İstanbul'un işgal altında bulunduğu dönemde 2 Ekim 1919 - 8 Mart 1920 tarihleri arasında sadrazamlık yapmıştır.

Anadolu'da gelişen Kuva-yı Milliye'cilerle anlaşmak üzere Heyeti Temsiliye ile ilişki kurdu ve Salih Paşayı, Mustafa Kemal ile görüşmek için, Amasya'ya gönderdi. Kuracağı kabinede Heyeti Temsiliye'nin isteklerini dikkate alacağına söz verdi. Ancak, Kuva-yı Milliye'nin yönetim gücünü eline geçirmeye ve Heyeti Temsiliye'yi kaldırma çabalarına girişti. Müttefik Devletlerin baskısı karşısında istifa etmek zorunda kaldı (1920).

Ali Rıza Paşa 21 Ekim 1920’de kurulan Dördüncü Tevfik Paşa kabinesinde Nafia ve Dahiliye nazırlıklarında bulundu. TBMM’nin saltanatı kaldırması (1 Kasım 1922) üzerine son Osmanlı hükumeti olan Tevfik Paşa kabinesinin diğer üyeleriyle birlikte hükümetten çekildikten sonra emekli edildi ve 1933 Eylülünde vefat etti.