Göynük Genel Bilgi

Göynük Genel Görünüm

Batı Karadeniz Bölgesi'nin batısında, Bolu İli'ne bağlı bir ilçe olan Göynük, doğu ve kuzeydoğuda Mudurnu İlçesi, güneydoğuda Ankara, güneyde Eskişehir, güneybatıda Bilecik, batı, kuzeybatı ve kuzeyde de Sakarya illeri ile çevrilidir. Göynük ilçesi Bolu ilinin güneybatı ucunda, çok yüksek olmayan engebeli bir alanda yer alır. İlçe topraklarını doğuda Kocaman, kuzeyde de Kapıorman dağları gibi Köroğlu Dağlarının uzantıları engebelendirir. Bu dağların güneye ve batıya doğru açılan kesimlerinde, en büyükleri olan Karabey ve Kaşıkçı yaylaları yer alır. İlçe topraklarını, kapıorman Dağından kaynaklanan akarsular ve Söğüt Gölünün fazla sularıyla beslenen Göynük Suyu ile doğudaki dağlık yöreden kaynaklanan Çatak Çayı sular. Bu akarsular ilçe sınırları dışında Sakarya'ya karışır. İlçenin güneyinde genişliği 5 km., uzunluğu 17 km. kadar olan düzlüklerin oluşturduğu Himmetoğlu Ovası yer alır.

Gazi Süleyman Paşa Camisi

Bolu il merkezine 96 km. uzaklıkta, denizden yüksekliği 720 metre olan ilçenin yüzölçümü 1.437 km2 olup, 2000 Yılı genel Nüfus sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 18.589'dur.

İlçenin ekonomisi tarıma, ormancılığa ve hayvancılığa dayalıdır. Tarımsal ürünlerden; buğday, arpa, patates ve elma üretilmektedir. Baklagiller, şeker pancarı, soğan, armut ve fındık da yetiştirilir. İlçenin kuzeyindeki dağlar zengin bir orman örtüsü ile kaplı olduğundan ormancılık da ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Hayvancılık ikincil bir uğraş olup, en çok kıl keçisi ve koyun yetiştirilmektedir. Eskiden yapılan ipekböcekçiliği günümüzde önemini yitirmiştir. Bunun yerine dutluklar sökülerek, meyve ve sebze bahçeleri düzenlenmiştir. Ayrıca ilçe topraklarında bitümlü şist, traverten yatakları ile kaplıca suyu kaynakları bulunmaktadır.

Göynük Akşemseddin Türbesi

Eski bir yerleşim olan Göynük'ün bilinen tarihi Friglerle başlamakta olup, bununla ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bölgede Friglere ait en eski yazılı belge 1966 yılında Göynük’ün Soğukçam (Germenos) köyünde bulunmuştur. Soğukçam köyünün ve Türbeönü kayasının bulunduğu Asar Tepe'deki kalıntılar burada bir Frig yerleşmesinin olduğunu ortaya koymuştur. Büyük olasılıkla burası Frigya’nın kuzey sınırı bölgesinde, kuzeyden gelecek tehlikeyi önleyecek bir kale niteliğindeydi. Bölge Bithnia ile Frigya arasında bir geçiş yeri olup, daha sonraki çağda her iki bölge özelliklerini yansıtan eserlere burada rastlanmıştır. Bu nedenle de her iki bölge özelliği birbirine karışmaktadır. Anadolu'da Friglerden sonra hakimiyet Lydia'ya geçmiş ve Bithynia kentleri Lydia yönetimi altına girmiştir. Perslerin Anadolu'ya gelişleri bu bölgeye kadar uzanmış ve bu durum Büyük İskender'in Anadolu'ya gelişi ile sona ermiştir. Bithynia Krallığı MÖ.279-74 yılları arasında hüküm sürmüştür. MÖ.188'de Anadolu Romalıların eline geçince Bithynia Krallığı da Roma hakimiyeti altına girmiştir.

Eski Göynük Evleri

Göynük yöresi Bizans ve Selçuklu yönetiminden sonra 1323'te Osmanlı topraklarına katılmıştır. Bursa ve Eskişehir’e bağlı bir voyvodalık olarak yönetilen Göynük, II. Mahmut emri ile voyvodalık Bolu'dan kaldırılınca (1811), yerine Bolu - Viranşehir sancakları adı ile iki mutasarrıflık kurulmuştur. Bolu ve Bolu sancağı 1865'te Kastamonu’ya bağlanmış, Göynük de Bolu mutasarrıflığına bağlı bir kaza durumuna getirilmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra Göynük, 1923'te il yapılan Bolu'nun ilçesi olmuştur. Göynük Bolu'nun ilk kazası olması yönünden de ayrı bir önem taşımaktadır.

Eski bir yerleşim yeri olan Göynük'te bir çok tarihi yapı günümüze gelebilmiştir. Göynük'ün Kilciler Köyü'nde Bizans dönemine ait mezar yazıtları, kilise ve hamam kalıntıları bulunmaktadır. Ayrıca ilçeden günümüze gelebilen eserler arasında; Gazi Süleyman Paşa Camisi, Akşemseddin Türbesi, Ömer Sekkin Türbesi, Süleyman Paşa Hamamı, Zafer Kulesi, Göynük Sivil Mimari Örneklerinden Evler, Frig Kaya Anıtı bulunmaktadır.
 

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.bolu.gov.tr ve www.goynuk.org adreslerinden alınmıştır.