Ortaköy Genel Bilgi

İncesu Kanyonu

Orta Karadeniz Bölgesi iç kısmında, İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeyinde sıra dağlar arasındaki geçit bölgesinde yer alan Ortaköy, Çorum’un bir ilçesidir. Ortaköy, batısında Alaca, kuzeyinde Çorum ve Mecitözü, doğuda Amasya-Göynücek İlçesi ve güneyde Yozgat-Aydıncık’la çevrilidir. Engebeli dağlık bir arazi yapısına sahiptir. İlçe topraklarını Yeşilırmak ’ın bir kolu olan Çekerek Irmağın sulamaktadır. Çorum’a 57 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 238 km² olup, toplam nüfusu 12.207’dir.

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünler, buğday, arpa, nohut, mercimek, şeker pancarı, ceviz ve haşhaştır. Hayvancılıkta son yıllarda modern hayvan besiciliği artmış olup, sığır, koyun ve keçi yetiştirilmektedir.

İncesu Kanyonu Kibele Kaya Kabartması

Yöredeki ilk yerleşim Hititler döneminde başlamıştır. Hititlerin önemli kentlerinden biri olan Şapinuva, Çorum’ un 53 km. güney-doğusunda Ortaköy’dedir. Hitit Çağında, hem siyasi hem de coğrafi konumu nedeniyle stratejik bir noktada yer alan bu kent, önemli bir askeri ve dini merkezdir. Ortaköy kazılarında açığa çıkan ve sayıları 4.000’e ulaşan çivi yazılı tablet ve diğer parçaların oluşturduğu arşivde, Hititçe yazılmış olanların yanı sıra Hattice, Hurrice ve Akadca yazılmış idari, askeri, dini ve fal metinleri bulunmakta olup, bunların büyük bir kısmı Orta Hitit dönemine (M.Ö. 14. yy) aittir. Buradaki yazışmalardan Taşmişarri (III. Tuthaliya) – Taduhepa kraliyet ailesinin bu şehirde hüküm sürdüğü anlaşılmaktadır. Hitit döneminden sonra Romalıların burada egemen oldukları, günümüze gelen kalıntılardan anlaşılmaktadır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra, Türkmen aşiretleri Pınarköy ve Asraköy mevkiileriyle Ortaköy’e yerleşmişlerdir. Daha sonraki yıllarda Asraköy ile Pınarköy, Ortaköy ile birleşerek bugünkü Ortaköy’ü oluşturmuştur. Osmanlı döneminde 1324 tarihinde Sivas vilayetinin Amasya sancağına bağlı nahiye olmuş, Çorum vilayetinin kuruluşu ile de Mecitözü’ne bağlanmış 1959 yılında ilçe olmuştur.

Şapinuva

İlçede İncesu Köyü’ndeki İncesu Kanyonu ve Aşdavul kasabasındaki Damlataş mağarası önemli doğal oluşumlardır. Ayrıca İncesu Kanyonu içerisinde kayalara oyulmuş Hitit dönemine ait Kibele kabartması da bulunmaktadır. İlçe merkezinde tarihi özellik taşıyan herhangi bir yapı bulunmamaktadır. Bunların yanı sıra Hitit İmparatorluğu dönemine ait anıtsal bir yapının 23 odası kazılar sonucu ortaya çıkarılmıştır. Hitit dönemine ait bina kalıntıları arasında Roma dönemine ait mezarlar da bulunmaktadır. Ne var ki mezarlar belirgin bir yerleşme planı ve yönü göstermemektedir. Hitit İmparatorluk dönemine tarihlenen yapıda 2500’e yakın çivi yazılı tabletin bulunması ile Hitit arşivi ortaya çıkarılmıştır. Bugün bu tabletler Çorum Müzesindedir.

Kenthaber Kültür Kurulu