500 bin kişiye istihdam sağlıyor

Türkiye'de 2009 yılında 139 bin 599 kilogram yaş koza üretilirken, bin 500 yıllık üretim sektörü 500 bin kişiye istihdam sağlıyor.

Dünyada ekonomik anlamda 15 kadar ülkede ipekböcekçiliği yapılmasına karşılık üretilen ipek, çok sayıda ülke tarafından tüketiliyor. 4 bin yıl önce Çinliler tarafından üretilen ipek, uzun yıllar nasıl üretildiği gizli tutulduktan sonra, önce Anadolu'da daha sonra Avrupa'da üretilmeye başlandı.

Türkiye'de ipekböceği yetiştiriciliği yaklaşık bin 500 yıldan beri yapılıyor. Türkiye'de ipekböceği yetiştiriciliği, çok fazla yatırım gerektirmeyen ve küçük ölçekte yapılan, ipekböceğinin tek besin kaynağı olan dut yaprağının sağlanmasıyla başlayan ve kozadan ipek ipliğine işleninceye kadar süren yardımcı bir zirai faaliyet olarak sürdürülüyor. Arazilerin diğer tarım dallarına elverişli olmadığı yörelerde, gelir kaynakları çok kısıtlı ailelerde yaş koza üretimini genellikle yaşlılar ve kadınlar gerçekleştiriyor.

Tüm aile fertlerinin emeklerinin değerlendirilmesinde, kırsal alanda gizli işsizliğin önlenmesi ve tarımsal gelirin daha dengeli dağılmasında önemli etkilileri olan ipekböceği yetiştiriciliğinde, 35-40 günlük çok kısa bir üretim döneminden sonra, kutu başına 26-30 kilogram arasında yaş koza elde ediliyor. İpekböceği yetiştiriciliği yapan birçok aile, yılda 4-5 kutu ipekböceği yetiştirerek geçimini sağlıyor. Türkiye'de üretilen ham ipeğin tamamına yakını ipek halı dokumacılığında, bir bölümü de giyim kuşam, ev eşyaları, nakış-dikiş, ameliyat ipliği olmak üzere iç piyasada tüketiliyor. İpekböcekçiliği sektöründe yaş koza üretiminden ipek halı pazarlamasına kadarki üretim işlemlerinde yaklaşık 500 bin kişiye istihdam imkanı sağlanıyor. Ayrıca üretim aşamalarında yaş kozanın ipek halıya dönüştürülmesi sonucu yaklaşık 14 misli katma değer oluşuyor. Türkiye'de 2009 yılı ilkbahar besleme döneminde 28 ilde, 211 köyde, 2 bin 358 çiftçi ailesi, 5 bin 683 kutu ipekböceği tohumunu beslemeye aldı ve 139 bin 599 kilogram yaş koza üretildi.

İpekböcekçiliğinin yoğun olarak yapıldığı Ankara, Antalya, Sakarya, Bursa, Bolu, Bilecik, Eskişehir ve Diyarbakır, Türkiye toplam yaş koza üretiminin yüzde 97'sini oluşturuyor. Diyarbakır, Antalya ve Bilecik'te toplam üretimin yüzde 69'u gerçekleştiriliyor.