Saraydüzü Genel Bilgi

Karadeniz Bölgesi’nde, Sinop İli’ne bağlı bir ilçe olan Saraydüzü, doğusunda Durağan ve Vezirköprü, natı ve kuzeyinde Boyabat, güneyinde kargı ve Osmancık ilçeleri ile çevrilidir.İlçenin bulunduğu alan Karadeniz Bölgesi’nin diğer kesimleri kadar engebeli değildir. Ancak Küre Dağlarının uzantıları yörede tepeler oluşturmaktadır. İlçe topraklarında çöküntü ve sel yarıkları bulunmaktadır. Kızılırmak ve Asarcık Çayı burada bir vadi oluşturmuştur.

İlçe topraklarını Kızılırmak ve Asarcık Çayı sulamaktadır. Deniz seviyesinden 305 m. yüksekliktedir. Yüzölçümü 260 km2 olan ilçenin 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre toplam nüfusu 8.217’dir.

İlçenin doğal bitki örtüsü; yüksek tepeler ve dağlar kısmen ormanlık, kısmen fundalık olup, büyük bir kısmı çıplaktır. İlçe Karadeniz Bölgesi’nin iç kısmında kaldığından İç Anadolu iklimi özelliği taşımaktadır. Karayel ve poyraz rüzgarlarının hakim olduğu ilçenin, en sıcak ayları Temmuz-ve Ağustos, en soğuk ayları ise Ocak ve Şubat aylarıdır. Yılın 80 günü yağışlı olup, metrekareye 360-400 Kg. Yağış düşmektedir.

İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. İlçe topraklarının büyük ölçüde engebeli oluşu tarım yapılmasını sınırlamaktadır. Bununla birlikte yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, çeltik, şeker pancarı, buğday, arpa, çavdar, mısır, yulaf, nohut, Y.Mercimek ve bakla, kuru fasulyedir. Ayrıca şeftali, elma, zeytin, kızılcık gibi meyvelerin yanında sebze üretimi de yapılmaktadır. Son yıllarda seracılık gelişme göstermiştir. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır. Sanayi kuruluşu olarak özel sektöre ait çeltik ve un fabrikası bulunmaktadır.

İlçe tarihi konusunda yeterli bir araştırma yapılmamıştır. Bununla birlikte, yörenin eski bir tarihi olduğu bilinmektedir. MÖ.1400-1300 yıllarında Kaşkalar buraya egemen olmuş, onları MÖ.1330-1100 yıllarında Hititler, MÖ.1100-700 yıllarında Paflagonya Krallığı izlemiştir. Lydialılar 546’da buraya hakim olmuş, Perslerin Anadolu’yu işgali sırasında MÖ.377’de Persler, MÖ.183’te Pontus Rum İmparatorluğu’nun egemenliği altında kalmıştır. Romalılar MÖ. 64- MS.355 arasında yörede yerleşmiş, Roma’nın ikiye ayrılmasından sonra da MS.395-1126 yıllarında da Bizanslıların hakimiyetinde kalmıştır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Danişmendlilerin, 1204’te Anadolu Selçuklularının, 1259’da Pervaneoğullarının, 1292’de Candaroğullarının yönetiminde kalmıştır. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461 yılında, Sinop ile birlikte yöre de Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Osmanlı döneminde Kızıloğlan ismi ile bucak haline getirildiği bilinmektedir. İlçenin güneybatısındaki Tepeköy’deki kalıntıların Sarayyüzü olarak isimlendirildiği söylenmektedir. Saraydüzü’nün bu yerleşim merkezinin yakınında kurulmasından ötürü 1954 yılında Kızıloğlan olan ismi Saraydüzü olarak değiştirilmiştir. Boyabat’a bağlı bir bucak iken, 1990’da Sinop’a bağlı ilçe konumuna getirilmiştir.

Tarihi eserler arasında; Tarih öncesine ait olduğu sanılan Mağaralar, Merkez Camisi ve yöreye özgü Sivil Mimari Örneklerinden tarihi evler bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraf, www.sinop.gov.tr adresinden alınmıştır.