Bandırma Genel Bilgi

Bandırma Genel Görünüm

Marmara Bölgesi'nde Balıkesir İli'ne bağlı bir ilçe olan Bandırma'nın batısında Gönen, güneyinde manyas ile Sususrluk, doğusunda Bursa, kuzeyinde Erdek ile Marmara denizi bulunmaktadır. Bandırma Körfesi'nde yer alan önemli bir liman kentti olan Bandırma ovalık bir alanda yer almaktadır. Bu ovada yer yer 500 m.yi geçmeyen tepeler bulunmaktadır. İlçenin en önemli su kaynağı Manyas ve Kuş Gölleridir.

Yüzölçümü 599 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 120.753'tür.

İlçenin ekonomisi tarım, sanayi, ticaret ve turizme dayanmaktadır. Kırsal kesimde bitkisel üretim ağırlıklı olup, mısır, yulaf, şeker pancarı ve bakla en çok üretilen bitkilerdir. Bağlık alanlarda şaraplık üzüm yetiştirilir. Ayrıca maydonozu ile ünlüdür. Merinos yetiştirme çiftliğinde sığır, damızlık koç ve merinos koyunu üretilir. Tavukçuluk, atçılık ve sığırcılık konularında bakım, islâh ve verim çalışmaları yapılmaktadır. marmara Denizi kıyılarında ve Manyas Gölünde balık üretimi yapılmaktadır.

Bandırma Limanı

Bandırma, tarihte Kyzikos ve Panarmos (bugünkü Bandırma) antik kentlerine dayanılarak ilk yerleşimin MÖ.XVIII.- X.yüzyıllarda başladığı sanılmaktadır. Bandırma’nın 5 km. kuzeybatısında, Kapıdağ yarımadasını ana karaya bağlayan, dar ve alçak kıstağın kuzey doğusunda bulunan Kyzikos İlk Çağ’da karaya yakın bir ada konumunda idi.

Kyzikos ile ilgili araştırmalara XV.yüzyılda başlanmıştır. İtalyan araştırmacı Ankonalı Cyriacos, burada gördüğü, ancak günümüze çok azı gelebilmiş kalıntılardan söz etmiştir. XVIII-XIX.yüzyıllarda Avrupalı gezginler Kyzikos’a gelmişlerse de yalnızca Hadrianus mabedi ile ilgilenmişlerdir.C.Texier de tiyatronun ayakta kalmış kemer ayaklarının çizimlerini yapmıştır. Perrot,1862’de yayınlanan Galatia ve Bithynia seyahatnamesinde Kyzikos’un günümüze ışık tutan plânı ve bazı kalıntılarını çizmiştir.Onları Rustafsaell ve Hasluck’un çalışmaları izlemiştir. Arkaik dönemde (M.Ö.479 öncesi) burada Dolionez denilen bir topluluk yaşıyordu. Bununla beraber kentin ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu da açıklık kazanamamıştır.

Bandırma İskelesi

Kyzikos’un ve bugünkü Bandırma'nın ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesinlik kazanamamakla beraber M.Ö.756’da Miletos’dan gelenlerin kenti ele geçirdiği bilinmektedir. Miletoslu göçmenlerin yönetiminde, çevrenin önemli bir balıkçılık ve ticaret merkezi olmuş, Karadeniz kentleriyle yapılan ticarette üs konumunu yüklenmiştir. Ord.Prof.Dr.Ekrem Akurgal’ın burada yaptığı kazılarda Geç Geometrik dönem keramiklerinin bulunduğu kentin M.Ö.VII.yüzyılın ilk yarısında kurulmuş olduğunu ortaya koymuştur. Yöreye egemen olan Perslere karşı başlatılan ayaklanmada Kyzikoslular Miletosluların yanında olmamışlardır.İsyanı bastırmak için yola çıkan Pers donanmasını, onlar gelmeden önce Daskleion kentindeki satrap Olbares ile anlaşarak onlara bağımlılığını bildirmişlerdir. Bu nedenle de Kyzikos, diğer kentler gibi yakılıp yıkılmaktan kurtulmuştur. Kyzikos'un M.Ö.498’de Atina’nın egemenliğine girdiğini Xenophon’dan öğreniyoruz. M.Ö.281 de Kunupedion savaşının ardından Seleukos Krallığının eline geçmiştir. Kyzikos’un Pergamon Krallığı ile olan ilişkileri de bu dönemde başlamıştır. Pergamon Krallığının vasiyet yoluyla Roma’ya katılmasından sonra da Bergama’ya bağlı bir Roma eyaleti konumuna girmiştir.Kısa bir süre sonra bağımsızlık hakkını elde etmiştir.Ancak M.Ö.I.yüzyılın ikinci yarısında Roma’nın doğu ülkeleri komutanı Antonius’un donanmasını hazırlaması isteğini kabul etmemiş, bunun sonucu olarak da bağımsızlığını kaybetmiştir.  İmparator Hadrianus döneminde (M.S.117-138) önemli bir kültür merkezi olmuştur.İmparator M.Ö.124’de Kyzikos’a gelmiş, kısa süre sonra da İmparatorluğun kültürünü benimseyen kentler arasına girmiştir.Bu nedenle Roma’nın ekonomik desteğini kazanmış, kentte yeni eserler yapılmaya başlanmıştır.

Daskyleion'dan bir görünüm

Doğu Roma İmparatoru Constantinus’un, Byzantionu başkent yapmasıyla birlikte Kyzikos’lu bilginler oraya göçmüşlerdir.Ne var ki,Byzantion’un deniz ticaret merkezi oluşu Kyzikos’u ekonomik yönden çöküntüye uğratmıştır.Arap akınları, 943 depremi kente zarar vermiştir. Nikaia piskoposluğunun güçlenmesinden ötürü Kyzikos’da oraya bağlanmıştır.Bunun ardından 23 Eylül 1063 depremi kenti tümüyle yıkmış, halk da Artaka’ya (Erdek) göçmüş ve bir daha da eski günlerine dönememiştir. Kyzikos’dan günümüze ulaşan kalıntıların başında Hadrianus Mabedi gelmektedir. Günümüze mabetten yalnızca çevresindeki terasları destekleyen bir kemer ve tonozlu temelleri gelebilmiştir. Kyzikos tiyatrosu, kent surlarından bazı kalıntılar dikkati çekerse de bunların pek fazla bir önemi bulunmamaktadır. Roma döneminde içerisinde gladyatör gösterileri ile vahşi hayvan mücadelelerinin yapıldığı amfitiyatro Hamamlı ve Çeltikçi köyleri arasındaki bir dere yatağındadır. M.S.124 depremi kentteki birçok yapı gibi burasını da yıkmıştır. Kentin nekropolü Edincik yolu üzerindedir. Kyzikos kalıntıları İstanbul Arkeoloji Müzeleri ile Erdek Açık Hava Müzesindedir.

Haydar Çavuş Cami

Bandırma Aksakal beldesi Ergili Köyü sınırları içerisindeki Daskyleion Antik Kenti, Kuş Gölü kıyısında yer almaktadır. Pers (Akhaemenid) Satraplığı (Genel Valilik)’nın merkezi olan Daskyleion antik çağın her döneminde önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. En önemli çağını Perslerin Satraplık Merkezi olduğu dönemde yaşamıştır. Daskyleion ile ilgilii bilgiler Prof.Dr.Ekrem Akurgal'ın 1954-1955 yıllarında yaptığı kazılarda ortaya çıkan kalıntı ve bulgularla belirlenmiştir.

MÖ.334'te Büyük İskender buraya hakim olmuş, Onun ölümünden sonra Romalıların, daha sonra da Bizanslıların egemenliğine geçmiştir. Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın 1076'da yöreyi ele geçirmesinin ardından Bandırma, yeniden Bizans yönetimine girmiştir. XIII.yüzyılda Karesi Beyliğinin hakimiyetinde kalmışsa da Orhan Gazi tarafından osmanlı topraklarına katılmıştır.

XVI.yüzyılın sonlarında İstanbul Kadılığına, 1830'da Erdek kazasının Kapıdağı bucağına bağlanmış, 1880'de de kaza yapılmıştır. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından sonra Kırım ve Rumeli göçmenleri buraya yerleştirilmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Boğazı'nın kapatılması ile daha da önem kazanmıştır. Yunanlılar tarafından 2 Temmuz 1920'de işgal edilmiş ve 17 Eylül 1922'de de işgalden kurtarılmıştır.

Kuş Cenneti Milli Parkı

Yunan işgali sırasında şehrin yakılmasından ötürü tarihi eserlerin büyük çoğunluğu zarar görmüştür. Kentteki en önemli tarihi yapı XIX.yüzyılın başında Haydar Çavuş'un yaptırdığı Haydar Çavuş Camisi, Mimar Kemalettin Bey tarafından Neo-klasik üslupta yenilenmiştir. Devleki Çayı (Güzelce) üzerindeki köprü Roma döneminden kalmıştır. Bandırma çevresinde Kuş Cenneti Milli Parkı, Livatya Plajı, Kapıdağı Yarımadasında'ki Koca Kum ve Tanaça'da doğal plajlar bulunmaktadır.

İlçedeki Belli başlı tarihi eserler; Ulu Cami, Haydar Çavuş Camisi, Sinan Efendi (Kız Dede) Türbesi, Arkeoloji Müzesi 'dir.

Kenthaber Kültür Kurulu