Keles Genel Bilgi

Keles'ten Genel Bir Görünüm

Ege Bölgesinin İç Batı Anadolu Bölümü'nün kuzeyinde yer alan ve Bursa İli'ne bağlı bir ilçe olan Keles, doğu ve kuzeydoğuda İnegöl İlçesi, güneydoğuda Kütahya İli, güney ve batıda Orhaneli İlçesi, kuzeyde de Merkez İlçe ile çevrilidir. Bursa İli'nin güney kesiminde yer alan ilçe toprakları, dağlarla kuşatılmış bir plato görünümündedir. İlçenin kuzey ve kuzeydoğusunu Uludağ'ın uzantılarından Tepeltepe (2.052 m.), Dümen Dağı, doğusunu Domaniç Dağı'nın batı uzantısı engebelendirir. Uludağ’ın batısında 1500 m. yüksekliğinde Hüseyin alanı geçidi ile Bursa’ya, Doğudan da Tepel geçidi ile İnegöl’e bağlanır. Bu dağlar göknar, kayın, karaçam ve meşe ormanları ile kaplıdır. İlçe topraklarında Nilifer Çayı, Sakarı, Keles Deresi ve Kirmasti Suyunun kollarından Kuruçay sulamaktadır.

İl merkezine 56 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 640 km2 olup, toplam nüfusu 18.125'dir.

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık ve orman ürünlerine dayalıdır. Doğal yapısının elverişsizliğinden ötürü tarıma ayrılan alanlar son derece kısıtlıdır. Bununla beraber Buğday, patates, arpa, üzüm ve elma yetiştirilir. Hayvancılık ve ormancılık son derece gelişmiştir. Kocayayla'da dinlenme yerleri vardır. İlçe topraklarında Linyit yatakları bulunmaktadır.

Keles isminin nereden geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte Keleş veya Kelas isimlerinden kaynaklandığı, zamanla değişerek Keles'e dönüştüğü sanılmaktadır. Türkmenistan’da 50-60 bin nüfuslu bir Keles kasabasının olduğu ve Keles isimli bir akarsuyun bulunduğu bilinmektedir. Buna dayanılarak buraya yerleşen ilk Türkmen boylarının da buradan geldikleri düşünülmektedir.

Keles'ten Bir Görünüm

Keles'in tarih öncesi çağlarına ait bilgiler oldukça yetersizdir. Bununla beraber yöreye Frig, Mysialılar tarafından yerleşildiği sanılmaktadır. Persler Daskleion satraplığını bu yörede kurmuşlar, Keles te bu yerleşimin içerisinde kalmıştır. Büyük İskender'in bu satraplığı ortadan kaldırmasından sonra Keles, bir süre Pergamon Krallığı'na ve ardından da Bithynia Krallığı'na tabi olmuştur. Roma döneminde Bursa, Orhaneli ile birlikte Keles de Roma'nın önemli yerleşimlerinden biri olmuştur. Özellikle Zeus, Asklepios kültürleri yörede hakim olmuş, Belenören'in yakınında Kaiserapolis antik yerleşiminin üzerinde bulunan Zeus Kersullos mabedi ile Akçapınar-Belerön Köyleri arasındaki Tazlak Tepe üzerinde kurulmuştur. Ayrıca Baraklı köyünde bir de Asklepios kültü ve sağlık evi bulunuyordu. Roma döneminde burayı bir çok kişi ziyaret etmiş, adaklar yapmış ve maddi yardımlarda bulunmuştur. Bunlara ait Roma adak kitabeleri günümüze kadar ulaşmıştır. Keles'te 1965 yılında rastlantı sonucu Roma dönemine ait sütunlar, sütun başlıkları, sütun kaideleri ortaya çıkarılmıştır. Günümüzde bunlar Bursa Arkeoloji Müzesi'ndedir.

MS.548'de yöre, yaygın bir vebadan ötürü önemini yitirmiş ve kent terk edilmiştir. Bizans döneminde Uludağ'ın keşişler tarafından önem kazanması Keles'e de yansımış ve bölge bir hareketlilik kazanmıştır. Keles'te bugünkü Yakup Çelebi'nin yaptırdığı Cuma Camisi'nin bulunduğu yerde büyük bir kilise bulunuyordu.

XII. ve XIII. yüzyıllarda Türkmen boyları, özellikle Karakeçili aşireti buraya yerleşmiştir. Süleyman Şah'ın yönetiminde Moğol istilasından kaçan Türk boyları, I.Alaeddin Keykubat'ın izni ile Uç Beyliği olarak Karacabey yöresine yerleşmişlerdir. Ardından keles Osmanlıların yazlık yaylası olarak kullanılmış, Osmanlı tarihleri Keles'in 4 km. uzağındaki Kocayayla'da Sultan Camisi ve Otağ Çadırı olduğunu bildirmektedir. Buradaki Sultan Camisinin kalıntıları günümüze kadar ulaşmıştır.

Keles Evleri

XIX.yüzyılda Ahmet Vefik Paşa'nın Bursa Valiliği döneminde, Yörük göçmenleri buraya yerleştirilmiştir. Bursa'nın Yunanlılar tarafından işgali sırasında Keles önemli bir zarar görmemiştir. Keles'li milislerin Kurtuluş Savaşı'nda büyük yararlıkları görülmüştür. Cumhuriyetin ilanından sonra 1934'te Orhaneli'ne bağlı bir bucak merkezi, 1953'te de Bursa'ya bağlı ilçe yapılmıştır.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler: Dedeler Köyü Camisi, Sarıyer Mahallesi, Camisi (Turabi Efendi Zaviyesi), Harmanalan Köyü Camisi, Kemaliye Köyü Camisi, Kıranışıklar Köyü Eski Camisi, Yağcılar Köyü Camisi, Yakup Bey Hamamı, Selahattin Efendi Türbesi, Şahan (Şahin) Baba Türbesi,Türk Sivil Mimari Örnekleri'dir.
 

Kenthaber Kültür Kurulu