Ali Suavi
Ali Suavi (1837-1878)
Yazar, düşün ve eylem adamı. Davutpaşa İskele Rüştiyesi’ni bitirdikten sonra, Dersaadet yoklaması kaleminde çalıştı. Bursa Rüştiye Mektebi’nde yardımcı öğretmenlik yaptı. Buradan Simav’a geçerek, Koşulu Medresesi’ni bitirdi. Sofya’da Ticaret Mahkemesi Reisliği, Filibe’de Tahrirat Müdürlüğü’nde bulundu. İstanbul’a dönünce, şehzade Camisi’nde ders verdi ve Muhbir gazetesinde yazmaya başladı (1866).
Bir yazısı yüzünden Kastamonu’ya sürüldü, oradan Fransa’ya kaçtı.Fransa’da Ulûm gazetesini ve Kamüsü’l-Ulûm ve ‘l Maarif adlı ansiklopediyi çıkardı. Yeni Osmanlılar Cemiyeti yönetim kuruluna seçildi. I.Meşrutiyet’in ilanıyla yurda döndü. II.Abdülhamid döneminde kovuşturmaya uğradı; Galatasaray Sultanisi Müdürlüğü görevinden alındı. Üsküdar Cemiyeti adlı bir örgüt kurarak, padişahi tahttan indirme hazırlıklarına girişti. Çırağan Sarayı önünde Beşiktaş Muhafızı Yedi-Sekiz Hasan Paşa tarafından sopayla öldürüldü. Pek çok araştırma yazısı, makalesi, risale ve kitabı vardır.
Tanzimat dönemini aşan ilerici ve özgürlükçü düşünceleriyle, gelecek kuşaklara öncülük etmiştir. Yazılarında Doğu-Batı kültürü üzerinde durarak eğitim ve dil sorunlarına ulusçu çözümler getirmiş, din baskısını eleştirmiştir.
Başlıca yapıtları:
Hive (19082.basım)
Türk (2.bs. 1908)
