Kabakçı Mustafa

Sultan II.Selim’in tahttan indirilerek yerine IV.Mustafa’nın geçirilişi ile sonuçlanan ayaklanma Kabakçı Mustafa isyanı olarak tarihlere geçmiştir (25-29 Mayıs 1807). III.Selim’in tahta çıkmasından (1789) sonra Nizam-ı Cedid’in kurulması ve yeniçeri ocağının kaldırılacağı söylentileri yeniçeriler arasında hoşnutsuzluğa neden oldu. Sadaret kaymakamı Köse Musa Paşa ile Şeyhülislam Şerifzade Ataullah Efendi’nin öncülük ettiği tutucu çevre, Nizam-ı Cedid adı altında yapılan yenilik hareketlerini kafirleşmek sayarak III.Selim’in yerine IV.Mustafa’nın çıkarılması için çalışmalara başladılar. 1806’da bir Nizam-ı Cedid tümeninin Edirne’ye sokulmaması ile başlayan bu isyanlar, Köse Musa Paşa ve Ataullah Efendi’nin kışkırtması ile 1807 ilkbaharında Boğaz yamaklarının eyleme geçmesiyle gelişti. Yamaklar 25 Mayıs’ta Boğaz Nazırını öldürdükten sonra, Büyükdere’de toplanarak aralarından Kabakçı Mustafa adındaki çavuşu önder seçtiler.
 
Halktan bir gurubu da peşlerine takarak Etmeydanı’na gelen ayaklanmacılara topçular, cebeciler ve yeniçeriler de katıldı. Köse Musa Paşa Sultan III.Selim’i ikna ederek Nizam-ı Cedid birliklerini ayaklanmacılar üzerine gönderilmesini engelledi.Eylemcilerin çoğalması üzerine de padişah Nizam-ı Cedid’in kaldırıldığı konusunda bir fetvayı onaylamak zorunda kaldı (1807). Bundan cesaret alan ayaklanmacılar, önde gelen Nizam-ı Cedid’cileri Etmeydanı’nda işkence ile öldürdüler ve Padişahın tahttan indirilmesini istediler. 

Bunun üzerine III.Selim 29 Mayıs 1807’de tahttan çekildi.Sultan IV.Mustafa yönetimi tamamen ayaklananlara bıraktı. Kabakçı Mustafa Turnacıbaşı rütbesi ile Boğaz Nazırlığına atandı. Birlikte olduğu kişilere de Ağalık verildi. İstanbul’da çıkan yeniçeri ayaklanmalarının en önemlisi olan bu isyan kurumsal, ekonomik ve askeri yeniliklere son vermiştir.