Leyla Saz
Leyla SAZ (1850-1936)
Bestekar, şair, yazar.Abdülmecid dönemi (1839-1861) saray hekimlerinden İsmail Paşa’nın (Hekim İsmailpaşazadeler) kızı olan Leyla Hanım çocukluğunda 7 yıl sarayda Sultan hanımların nedimeliğini yapmış; Harem hayatını yakından tanıma olanağı bulmuştu. Sultan hanımlarla birlikte eğitim gören Leyla Hanım, 1861’de babası Girit valisi olunca onunla birlikte hanya’ya gitti.
Burada özel derslerle Fransızca ve Yunanca öğrendi. babasının maiyet memurlarından Giritli Kutbî Efendi’den ise Divan şiiri ve aruz dersleri aldı. İstanbul’dayken matmazel Romano’dan öğrendiği piyanoyu Girit’te ilerletti. 16 yaşında iken şiire başladı.
Leyla Hanım,sarayda aldığı müzik eğitimini Nikoğos Ağa ve Medeni Aziz Efendi’ den aldığı usul ve makam dersleriyle ilerletti. Bestelerinin 200’ü aştığı bilinir, ama Bostancı’ daki köşkü yandığı zaman şiirleri, hatıra defterleriyle birlikte notalarının da çoğu yandı, günümüze ancak dörtte biri ulaşabildi.
Bunlar arasında hicaz “Seni sevda çiçeğim, tac-ı serim”, hicazkar “Mani oluyor halimi takrire hicabım”, hüzzam “Ey sabah-ı hüsn ü anın afitab-ı enveri” gibi günümüzde de okunan besteleri vardır. Şarkılarının bir kısmının güftesi de kendisinindir.
Toplanabilen şiirleri 1928’ de Solmuş Çiçekler adıyla 1920-1922 arasında Vakit ve İleri gazetelerinde “Harem ve Saray Adatı Kadimesi” başlığıyla yayımladığı anıları da 1974’te Haremin İçyüzü adıyla yayımlandı.
