Orhan ALSAÇ   (1914-1991) 

Mimar.Mimarlık öğrenimine 1933’te Güzel Sanatlar Akademisi’nde başladı. 1936’da Münih Teknik Üniversitesi’ne girdi, 1940’ta bu üniversitenin Mimarlık Fakültesi’ni bitirdi. 1941’de Türkiye’ye döndükten sonra Bayındırlık Bakanlığı’nda çalışmaya başladı; 1949’da Şehircilik Fen Heyeti Müdürü, 1955’te Yapı ve İmar İşleri Reisi oldu. 1959’da İmar ve İskân Bakanlığı Mesken Genel Müdürlüğü’ne atanan Alsaç, 1960-1961’de Bayındırlık Bakanlığı Müsteşarlığı’nda bulundu. 1961-1973 yılları arasında ODTÜ’de yapım işlerinden sorumlu rektör yardımcılığı, 1973-1976 arasında da Türkiye İş Bankası Genel Müdürlüğü İnşaat Bürosu yöneticiliğini yaptı. “Şehircilik Bakımından İmarla İlgili Mevzuatımız ve Başka Memleketler Mevzuatı ile Mukayesesi” (1958) adlı çalışmasıyla İstanbul teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden doçentlik unvanını aldı. 1976’da Ankara Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisi öğretim kadrosuna girdi ve 

1977’de profesör oldu. Kent planlama konusunda dersler veren Alsaç, 1983’e değin Akademi’ye bağlı yüksekokulda müdürlük, daha sonra da yeni kurulan Mimarlık Fakültesi’nde dekanlık, Gazi Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde başkanlık yaptı. 1984-1987 arasında ise TÜBİTAK Yapı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü görevini yürüttü.

Bayındırlık Bakanlığı’ndaki çalışmaları sırasında mimarlık ve kent planlama hizmetlerinin örgütlenmesi ve yurt yüzeyine yayılması çalışmalarına öncülük etti. Mimarlık ve kent tasarımına ilişkin yarışmaların düzenlenmesi (1952), Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği’nin kurulması (1954), imar yasası ve yönetmelikleri (1956), İmar ve İskân Bakanlığı’nın kuruluşuyla (1958) ilgili olanlar başta olmak üzere bu yıllarda çıkarılan ve gerek teknik elemanların, gerek hizmetlerin örgütlenmesi konusunda çoğu bugün de yürürlükte olan yasa, yönetmelik, genel şartname ya da sözleşme gibi belgelerin hazırlanıp uygulamaya konmasında etkin rol oynadı. Bunlara koşut olarak meslek dernekleriyle Mimarlar Odası’nda yönetim kurulu üyeliği ve başkanlık (1961-63) yaptı.

Alsaç’ın ikinci etkinlik alanı tarihsel mimarlık anıtlarının korunması konusundaki çalışmalarıdır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun oluşturulması çalışmalarını yürüttü; Kurulun 1951’deki kuruluşundan 1970’e değin ikinci başkanlık görevinde bulundu. Bu tarihten kuruluşun örgütleniş biçimiyle yetkilerinin yeniden düzenlendiği 1983’e kadar da başkanlığını yaptı. Alsaç, Türkiye Anıt-Çevre-Turizm Değerlerini Koruma Vakfı’nın da kurucu üyesidir.

1946-48 arasında Türk Yüksek Mimarlar Birliği tarafından Ankara’da çıkarılmakta olan Mimarlık dergisinin yayın yönetmenliğini üstlendi. Ankara İmar Heyeti uzman üyeliğinde (1947-1956) bulundu, Siyasal Bilgiler Fakültesi Şehircilik Enstitüsü’nün yönetim kurulu üyeliğini (1957-1963) yaptı. 

Alsaç’ın Türk mimarlığında “Serbestleşme Dönemi” olarak adlandırılan 1950-1960 arasındaki mimarlık anlayışı üzerinde yönlendirici etkisi olmuştur. Mesleki konularda çeşitli yazıları yayımlanmış, bunlardan biri Türkiye’de nesnel verilerden yola çıkan ilk mimarlık eleştirisi olma niteliğini kazanmıştır. Ayrıca, “Mesken Kanunu Hazırlıkları” (1961) ve “Mahalli İdareler” (1963) adlı yapıtları vardır.