Süleyman Paşa (1838-1892)
Yazar, asker. Öğrenimini Harbiye Mektebi’nde tamamladı (1859). Subaylığının ilk yıllarında Bosna, Hersek ve İşkodra’da bulundu. Girit Ayaklanması’nın bastırılmasındaki başarısından dolayı kaymakamlığa getirildi (1872).
Bir yıl sonra mirvalığa yükselerek, Harbiye Mektebi komutanı oldu. Abdülaziz’in tahttan indirilmesinde etkin olan Süleyman Paşa, II.Abdülhamid Döneminde Bosna-Hersek Kumandanlığı’na atanarak istanbul’dan uzaklaştırıldı. Karadağ ayaklanmasını bastırdı.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Şıpka Geçidi’nde Ruslar’ı yenilgiye uğrattığı için “Şıpka Kahramanı” olarak tanındı. Tına ve Balkan orduları başkomutanlığı sırasında Rus ordularının Edirne’yi almasında engel olamadığı için, II.Abdülhamid tarafından Bağdat’a sürüldü. Komutanlığı sırasında çağın gereklerine uygun olarak kimya, fizik, geometri öğrenimi yaptıran Süleyman Paşa, Menşe-i Muallimin Okulu’nun açılmasında büyük rol oynadı (1875). Tarih ve dil alanlarındaki çalışmalarıyla da ulusçuluk akımının öncülerindendir.
Başlıca yapıtları:
Mebani-ül-inşa (1874),
Tarih-i Alem (1874),
İlm-i Sarf-ı Türk’i.