Marmara Bölgesi'nde, İstanbul İline bağlı bir ilçe olan Bayrampaşa, kuzeyinde Gaziosmanpaşa, batısında Esenler, doğusunda Eyüp, güneyinde Zeytinburnu, güneybatısında Güngören ile çevrilidir. İlçe toprakları, Trakya'nın kuzeyindeki Istıranca Dağlarının güneydoğuya doğru alçalarak İstanbul Boğazı'na kadar yayıldığı alanda Çatalca Penepleni denilen bölümde yer almaktadır.
İlçe topraklarında Cicoz Deresi bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 8 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 246.006dır.
Bayrampaşa'da Akdeniz ve Karadeniz İklimi özellikleri görülmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması 13.8 C.dir.Yıl içinde 96.4 yaz günü ve Temmuz, Ağustos aylarında 25.8 tropik gün, sıcaklığın 0 C'nin altına düştüğü 22 kış günü yaşanır.
İlçe ekonomisi ticaret ve küçük sanayie dayalıdır. İlçede yaklaşık otuz fabrika ile 25o imalathane ve atölye bulunmaktadır. Otogarın batısında bulunan Bauhause ve Carefourre alışveriş alanları, ilçenin önemli ticaret merkezleridir. Ayrıca ilçede 120 m.lik bir alanı kaplayan Bayrampaşa Cezaevi ve İstanbul Otogarı ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır.
İstanbul'un fethinden önce Fatih Sultan Mehmet ordugâhını bugünkü Bayrampaşa'nın bulunduğu alanda kurmuştur. O zamanlar ormanlarla kaplı olan yöre, İstanbul'un fethinden sonra bağlık ve bahçelik bir alandı. Osmanlı döneminde tarım alanı olan bu yer, Cumhuriyetten sonra da uzun süre bu şekilde kullanılmıştır. Bulgaristan'ın Filibe kentinden 1927 yılında getirilen göçmenler buraya yerleştirilmiştir. Hayvancılık ve bağcılık yapan bu göçmenler Cicoz Ferhat Paşa ve Veli Bey çiftliklerini kurmuşlardır. 1950'den sonra Balkan ülkelerinden getirilen göçmenlerin bir bölümü de buraya yerleştirilmiştir. Bunun ardından yöredeki Numune bağlarının yanındaki Sağmalcılar büyümeye başlamıştır. Sağmalcılar 1954'te Eyüp'ün Rami bucağına bir köy olarak bağlanmıştır. Eski ismi Sağmalcılar olan Bayrampaşa'nın bulunduğu yer 1950 öncesinde İstanbul'un mesire yerlerinden biri idi.
1950 sonrasında İstanbul'da başlayan imar faaliyetleri, endüstrileşme, arsa fiyatlarının yükselmiş olması, gecekonduların yıkımı gibi nedenlerle çevrede kırsal yerleşmelerde konut arsası talebi başlamıştır. Vatan ve Millet caddelerinde 1955'ten sonra yapımına başlanan istimlakler ve İstanbul Belediyesinin beldeyi sanayi bölgesi olarak tespit etmiştir. Bu nedenle Bayrampaşa'ya yoğun bir yerleşim başlamış ve iş yerleri açılmıştır. 1960 yılından sonra Trakya, Karadeniz, Orta Anadolu gelen iç göç ve Yugoslavya göçmenleri ile yapılanma daha da artmıştır. Bunun sonucu olarak da Bayrampaşa'da Muratpaşa, Kartaltepe, Yıldırım Mahalleleri kurulmuştur.
İstanbul Büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde bulunan Sağmalcılar'ın belediye teşkilatı 1963'te kurulmuş, ismi 1978'de Bayrampaşa olarak değiştirilmiş, 1990'da da ilçe konumuna getirilmiştir.
İlçede tarihi eser olarak; İstanbul'a su getiren Mimar Sinan dönemi Su Kemerleri, Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü'nün bulunduğu yerdeki Sultan II.Mahmut döneminde, 1827'de yapılmış Askeri hastane Binası ve giriş kapısı üzerindeki Kitabesi, Sadrazam Mustafa Paşa Meydan Çeşmesi (XVIII.yüzyıl), Ferhat Paşa Çeşmesi (XIX.yüzyıl), Ferhat Paşa Çiftliği (XX.yüzyıl başı), Su Terazisi, Ali Ülker İlköğretim Binası (1924) bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.bayrampasa.gov.tr ve www.bayrampasa.bel.tr adreslerinden alınmıştır.