Maltepe Genel Bilgi

Marmara Bölgesi'nde, İstanbul İline bağlı bir ilçe olan Maltepe, batısında Ümraniye ve Kadıköy, doğusunda ve kuzeyinde Kartal, güneyinde Marmara denizi ile çevrilidir. Kocaeli Yarımadasının güneybatısında yer alan ilçe toprakları deniz seviyesinden başlayarak kuzeye doğru yükselmekte ve 480 m.ye kadar ulaşmaktadır. Genelde düzlük olan ilçe arazisinde Kayışdağı başlıca yükseltidir.

İlçe topraklarını Dragos Çayı sulamaktadır. Ayrıca ilçenin Başıbüyük ve Büyükbakkal semtlerinde memba suları bulunmaktadır. Yüzölçümü 50 km2 olan ilçenin 2000 Yılı genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 355.384'tür.

İlçenin iklimi Karadeniz'in yağışlı iklimi ile Akdeniz'in ılıman iklimi arasında geçit özelliği göstermektedir. Kışın Balkan Yarımadasının soğuk, Karadeniz'in yağışlı, Akdeniz'in ılıman güneşli havaları etkisinde kalır.

İlçenin ekonomisi küçük sanayi ve ticarete dayalıdır. Maltepe bölgesinde ulaşım demiryolu ve karayolu ile yapılmaktadır. Demiryolu Maltepe'nin E-5 Karayolu altına kalan Eski Maltepe'nin kurulmuş olduğu güzergahtır. Karayolu ise Maltepe'yi ikiye ayırmaktadır. Bu yol Maltepe'yi Anadolu'ya yan yollar ise komşu ilçelere bağlar. İkinci önemli karayolu ise Bağdat Caddesi olup Bostancı ile Pendik arasındaki güzergahı oluşturmaktadır. 

Maltepe Dragos tepesinin Kartal'a bakan eteklerinde, deniz kıyısında küçük bir köy olarak Bizans döneminde kurulmuştur. Bizans imparatoru Theophiles 816 yılında burada Arap mimarisinden esinlenerek Bryas isimli bir saray yaptırmıştır. Bu nedenle de bu yerleşime Bryas denmiştir.

Selçuklu sultanı Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1080-1083 yıllarında Kartal ve Pendik ile birlikte Maltepe'nin de bulunduğu toprakları ele geçirmiştir. Bundan sonra Bizans imparatoru ile 1084 yılında bir antlaşma yapmış ve Dragos Çayı'nı sınır olarak belirlemiştir. 1097'de Bizans İmparator Aleksios Komnenos Kartal ve Maltepe önünde Pelekanon Savaşı'nı Haçlılarla yapmıştır. Bu arada da Maltepe'de karargahını kurmuştur. Maltepe ve yöresi 1400 yılında Umurağası Abdurrahman Gazi tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Osmanlı döneminde Anadolu'ya giden askerin konaklama yerlerinden birisi de Maltepe idi. XVIII.yüzyılda Kazasker Feyzullah Efendi zamanında Maltepe gelişmiştir. Feyzullah Efendi 1728 yılında burada bir cami yaptırmışsa da bu cami yandığından günümüze gelememiştir. Halkının çoğu Rum olan Maltepe İstiklal Savaşı'ndan sonra mübadele yolu ile Yunanistan'dan gelen göçmenlerle değiştirilmiştir. 

Osmanlı döneminde küçük bir köy niteliğinde olan Maltepe, 1908 yıllarında Üsküdar Mutasarrıflığına bağlı Kartal'ın bir beldesidir. Osmanlı tarihi boyunca da daima Kartal'a bağlı kalmış, 1992'de Kartal'ın on yedi mahallesi Maltepe ile birleştirilmiş ve müstakil bir ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eser olarak Bryas Sarayı kalıntıları bulunmaktadır. Ayrıca Yüksek Mimar Ertuğrul Eğilmez'in 1957 yılında Feyzullah Efendi Camisi'nin yerine yaptırdığı Maltepe Camisi vardır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.maltepe-bel.gov.tr ve www.maltepe.gov.tr adreslerinden alınmıştır.