Körfez Genel Bilgi

Marmara Bölgesi’nde, Kocaeli İli’ne bağlı bir ilçe olan Körfez’in doğusunda Derince, batısında Gebze, kuzeyinde Şile, güneyinde de İzmit Körfezi bulunmaktadır. İlçe toprakları düzlük bir alanda yer almaktadır. Körfez’den Tütünçiftlik’e kadar uzanan geniş bir alanı kaplar. Kuzey kesiminde Çenedağı’nın devamı olan ve batıya doğru uzanarak Hereke sırtlarını oluşturan ve ilçenin kuzeyini engebelendiren yükseltiler bulunmaktadır. Körfez’den Hereke’ye doğru bu yükselti dikleşir, kıyı kesimi ise fazla girintili çıkıntılı değildir. Bunun dışında Saman Dağları bölgenin en önemli yükseltileridir. İlçe topraklarını sulayan akarsu ve göl bulunmamaktadır. Yalnızca Derince ile sınırı oluşturan Kaşkal Deresi vardır. Bunun dışında yağışlı havalarda ilçe içerisinden geçerek denize dökülen küçük ve önemsiz dereler bulunmaktadır. İzmit’e 17 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 398 km2, toplam nüfusu ise 105.295’tir.

İlçede geçiş İklimi hüküm sürmektedir. Makro klima tipi Akdeniz iklim kuşağına giren ilçede yazalar sıcak, kışlar da ılık ve yağışlı geçer.

İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık, sanayie dayalıdır. İlçedeki sanayii kuruluşlarından ötürü tarım ve hayvancılık köylerde yapılmakta olup, yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler buğday, arpa, ayçiçeği, mısır, zeytin, armut, elma, üzüm, kirazdır. Sebze ve meyvecilik ön plandadır. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği, tavukçuluk ve arıcılık yapılmaktadır.
Tüpraş, Petkim, İgsaş ilçenin belli başlı büyük sanayi kuruluşlarıdır. Ayrıca Hereke halı dokumacılığı ile ünlü olup, halı dokuma fabrikası bulunmaktadır.

Kocaeli Yarımada’sında MÖ.1200’lerde Hitit yerleşmesi görülmüş, bunu MÖ.V.yüzyılda Frigler, Bithynia Krallığı, Persler, Makedonyalılar izlemiştir.

MÖ.VII.Frigler, MÖ.620’de Lydialılar, MÖ.546’da Perslerin yönetimi altına girmiştir. MÖ.V.yüzyılda Bithynia Krallığı’nın sınırları içerisinde olan Körfez, MÖ.I.yüzyıldan sonra Roma egemenliğine girmiştir. Roma imparatoru Pompeius bir ara yöreye gelmiştir. Doğu Roma İmparatorluğu zamanında (Bizans) Bryas ismi ile önemli bir konaklama merkezi idi. Bryas’ın ismi tarihte Arap donanmasının 717 yılında İstanbul’u kuşatırken konakladığı yer olarak geçmektedir. Yeri kesin olmamakla beraber, büyük olasılıkla bugünkü Körfez’in bulunduğu yerdedir.

Bizans kaynaklarında Burunga’da (Burunca) Bizans dönemine ait, başta İmparator Constantin’e ait olmak üzere ileri gelenlerin villaları olduğu yazılıdır. Burunca bugünkü Körfez’in bulunduğu yerdir. Burunga’da Bizanslılara ait küçük bir askeri garnizon bulunuyordu.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Anadolu’yu ele geçiren Selçuklular İzmit Körfezi’ne kadar inmişlerdir. Bu arada Kutalmışoğlu Süleyman Şah İznik’i ele geçirerek başkent yapmış, 1080 yılında Nicomedia, Burunga, Gebze, Kadıköy, Üsküdar gibi önemli yerleşim yerleri Selçukluların eline geçmiştir. I.Haçlı Seferinden sonra yöre, Latinlerin yönetimi altına girmiştir. Latinler ile Bizanslılar arasındaki çekişmeden ötürü Latinler Körfez halkının güvenini kazanmak için burada imar işlerine hız vermişlerdir. Latinler, Burunga’nın adını değiştirerek yeşillik anlamında Grünge’ye çevirmişlerdir. Palaiologosların yeniden Bizans’a hakim olması ile 1261 yılında yöre Bizans İmparatorluğu’nun eline geçmiştir. Nicomedia’nın Osmanlı topraklarına katılmasının ardından burası da kara Ali yönetimindeki kuvvetler tarafından Osmanlı topraklarına dahil edilmiştir. Ancak Yıldırım Beyazıt’ın Timur’a yenilmesinden sonra, oğulları arasında başlayan iktidar mücadelesi sırasında Bizanslılar Körfez bölgesine tekrar hakim olmuşlardır. Körfez yöresi 1420 yılında yeniden ve kesin olarak Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. Yavuz Sultan Selim İran seferine çıkarken 1514’te otağını Körfez’de kurmuştur.

Kırım Savaşı sonrasında Kocaeli’ne göç eden Tatar, Boşnak ve Çerkezlerin bir bölümü yöre halkı ile geçinemediklerinden, Körfez ve yöresinde yerleşmeye zorunlu kılınmıştır. Tatar Türkleri Derince ve Tütünçiftlik’e, Çerkezler ve Boşnaklar da Körfez’e yerleştirilmiştir.

I.Dünya Savaşı sonrasında Körfez, önce İngilizlerin, ardından da Yunanlıların işgaline uğramıştır. Kurtuluş Savaşı’na aktif olarak katılan ve yörede başlayan imar olaylarının yarım kalmasından dolayı buraya Yarımca ismi verilmiştir. 3 Mayıs 1964 yılında Belediye örgütü kurulmuştur. Önceleri Merkez ilçe İzmit’ e bağlı bir yerleşim yeri iken, 1987 yılında daha sonra Tütünçiftlik, Yarımca ve Gebze’ ye bağlı olan Hereke bucağını da bünyesine alarak Körfez ilçesi oluşturulmuştur.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Alman imparatoru Kaiser Wilhelm’in, Yıldız Sarayının minyatürü olarak yapılan Kaiser Wilhelm Köşkü ile Sivil Mimari Örnekleri bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.körfez.bld.gov.tr adresinden alınmıştır.