Yalova Sivil Mimari Örnekleri
Yalova’da Osmanlı döneminde yerleşim XIX. yüzyılın ikinci yarısında başlamıştır. İlk yapılan yerleşime ait evlerden günümüze gelen pek az örnek kalmıştır. Bu evlerin büyük çoğunluğu deprem ve yeni yapılanmalar nedeniyle ortadan kalkmıştır.
Yalova’da günümüze gelebilen evlerin orijinal örneklerine Armutlu’da rastlanmaktadır. Bu evler Arnavut kaldırımı döşeli sokakların iki yanında sıralanmış, çoğunluğu iki katlı konutlardır. Bahçe içerisindeki bu evler taş temel üzerine bağdadi yapı tekniğinde yapılmışlardır.
Giriş katından taş döşeli bir hole girilmekte olup, bu holün iki yanına yemek odası mutfak ve kiler gibi birimler yerleştirilmiştir. Holden ahşap bir merdivenle ikinci kata çıkılmaktadır. İkinci katta sofa çevresinde odalar sıralanmıştır.
Yörenin ağaçlıklı olmasından ötürü evlerin yapımında geniş ölçüde kullanılmıştır. Evlerin üzeri kiremit çatılı olup, odalar düz tavanlarla örtülüdür. Bu tavanlar üzerinde çıtalarla geometrik desenlere yer verilmiştir.
Çevresi açıklık olan odaların cephelerinde dikdörtgen söveli pencereler peş peşe sıralanmıştır. Bu evlerin bazılarında da cumba ve kafeslere yer verilmiştir. Evlerin içerisinde kalem işi ve alçı bezemelere rastlanmamaktadır.
XX. yüzyılın başından itibaren yörenin kaplıca turizmi açısından önem kazanması nedeniyle bu amaçlı yapıların, özellikle Termal çevresinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu evlerin arasında Sultan Abdülmecit’in annesi Bezmialem Valide Sultan’ın evi ile Atatürk köşkleri en dikkat çekici örnekler arasındadır. Termal’deki bu evler ile Armutlu’da yıkım ve depremden arta kalanlar koruma altına alınmışlardır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.yalova77.com ve www.termal.gov.tr adreslerinden alınmıştır.
