Eğitimsiz Eğitim!..

Eğitim sistemimizin içler acısı durumda olduğuna katılır ya da katılmaz mısınız bilemem!.. Ancak, kabul etseniz de etmeseniz de ortada bir gerçek var; ileriye gitmesi gereken eğitim sistemimiz büyük bir hızla her yıl biraz daha geriliyor… Ellerinde ilk ve orta öğretim diploması olan binlerce gence toplumsal ve kültürel yönden bazı sorular yöneltecek olsanız, çoğunun kaba tabirle tın tın öttüğünü görürsünüz…

Birkaç gün önce, televizyonda kanallar arasında dolaşırken Pakize Suda’nın programına takıldım. Elinde mikrofon önüne gelene “cumhur nedir” diye soruyordu!.. İçlerinden pek azı cumhurun; halk, ahali, topluluk diye tanımını yapabildi… Genç, yaşlı, kadın, erkek çoğu ya bilmiyorum dedi ya da cumhurbaşkanıyla karıştırdı! Ama Fatmagül’ün günahını maşallah hemen hepsi biliyordu!..

Eğitimimizin bu duruma düşmesine güler mi, yoksa ağlar mısınız?

Üniversitede ders verdiğim yıllarda orta ve lise eğitiminin zavallılığını o zaman anlamıştım. Arkeoloji ve Sanat Tarihi bölümünde ders veriyordum; öğretim üyesi olduğum üniversitenin giriş puanları bayağı yüksekti, iyi eğitim veren liselerden öğrenciler bizim bölümün puanlarını tutturmuşlardı. I.sınıflara Türkiye’nin tarihi coğrafyası ve arkeolojisi dersini veriyordum. Onlara Türkiye haritası üzerinde arkeoloji bölgelerini ve o bölgelerdeki antik kentleri anlatmıştım. Vize sınavında da Türkiye haritasını çizin, arkeoloji bölgelerinin sınırlarını gösterin diye bir soru yöneltmiştim. İşte o zaman eğitimde ne kadar zavallı olduğumuzu anlamıştım. Öğrencilerim arkeoloji bölgeleri ve antik şehirlerin yerlerini biliyorlardı ama Türkiye haritasını çizemiyorlardı. Onun yanı sıra Türkçe dil bilgisinden hiç haberleri yoktu… Noktalama işaretlerinin nereye konulacağını, yazıya nasıl başlanacağını da bilmiyorlardı. Bunun üzerine onlara ilkokul birinci sınıfta bizim zamanımızdaki çizgili defterleri aldırdım, önce yazı yazmalarını, sonra da Türkiye haritası çizmeyi öğrettim. Ardından dersimizin konusu olan Yunanistan, İtalya, İspanya ve Mısır haritalarını çizmeyi de dersimizin gereği olarak öğrendiler.

Eğitim sistemimizin çağdaş olduğunu söyleyenlere sorarım; bunlar üniversitede mi, yoksa ilk ve orta öğretimde mi öğretilir?

Bu zavallılık beni kültürümüz yönünden enikonu endişelendirmişti. Bizim bölüm dışındaki öğrencilere çeşitli sorular yöneltim. Ellerine lise diploması almış olanlar Marmara Bölgesinin illerini sayamıyor, Brezilya, Arjantin ve Fransa’nın başşehirlerinin isimlerini bilmiyorlardı... İçlerinde Brezilya’yı Asya kıtasında sananlar, küpün hacminin nasıl alınacağını bilmeyenler bile vardı…

Çocuklarımız akılsız mıydı? Hayır değildi ama eğitim sistemimiz baştan sona bozuk… Özel dershaneler ve sürekli sınavlara hazırlık testleri, onları okumaktan, araştırmaktan, dolayısı ile toplumdan ve kültürden uzaklaştırmıştı…

Bugün çevreme bakıyorum hemen herkesin elinde birer lise diploması var. Diplomanın ismi varsa da cismi yok!.. Avrupa Birliğine karşı eğitimimiz iyidir demek için olacak ki, herkese şu veya bu nedenle birer diploma sağlanıyor. Ya dışarıdan lise bitirmeye, ya açık öğretimden, ya da kredi sistemlerinin oyunlarıyla birer diploma veriliyor. Bizim zamanımızın ilkokul bilgilerinden çok daha aşağı düzeyde lise diploması versen ne olur vermesen ne olur?

Bugün verilen eğitime bir de bizlerin gördüğü eğitime bakıyorum, arada uçurumlardan çok daha fazla derinlikler var… Örneğin ben özel lisede öğrenim gördüm. Bizim ders kitaplarımız ile bugünkülerin ders kitapları mukayese bile edilemezdi. Bir örnek edebiyattan vereyim: dilbilgisi dışında kütük gibi bir Türk edebiyatı, aynı şekilde batı edebiyatı ders kitapları vardı. Ayrıca yerli ve yabancı klasikleri okumamız da zorunluydu. Lise bitirmede; önce normal sınıf geçme notu aldıktan sonra özel lise olduğumuzdan ötürü M.E. B’dan gelen mümeyyizlerin huzurunda sözlü sınava girerdik. Bizden öncekiler de üniversiteye girebilmek için bakalorya sınavlarından geçiyorlarmış…

O zamanlar aileler çocuklarını eti senin kemiği benim sözüyle hocalara teslim ederlerdi. Bugün olduğu gibi okul aile birlikleri, sınıf anaları gibi acayiplikler yoktu. Öğrenci hocasından korkar, haksız dayak yemiş olsa bile ailesine bir şey söyleyemezdi. Ben özel okulda okumama rağmen haşarılık yaptığımda bazı hocalarımdan dayak yemiştim… Bugün hayatta olmayan o hocalarımın önünde saygıyla eğilirim.

Günümüze bakıyorum; öğretmen çocuğun yanlışını görüp azarlasa ertesi günü eğitimden anlamayan, çoğu eğitimsiz, bütün özelliği çocuk doğurmak olan kadınlar öğretmenlerden hesap soruyor… Aile birliği üyeleri veya sınıf anaları neredeyse öğretmenleri denetliyor!... Okullardan çıkmıyorlar… Böyle olunca da öğrenci velisi, sınıf anaları baskısı altında öğretmen nasıl eğitim verebilir?

Geçmişte öğrencileri ve velileri canından bezdiren dershaneler de yoktu… Çocuklara (a) doğru, (b) yanlış gibi saçma sapan testler yaptırılmazdı… Adam gibi, insan gibi dersler verilir, sınavlar da soru-cevap şeklinde olurdu.

Bugünkü durumda hiç kimse çıkıp eğitimimiz çağdaşlaştı demesin; gülerler insana… Ne gariptir ki; öğrenciler ellerinde bedavadan verilmiş lise diplomalarıyla üniversitelere girmeye çalışıyor… Sonuç hüsran olunca da veryansın ediyorlar…

Sanırım, biraz karamsar bir yazı oldu… Kimse kusuruma bakmasın gerçek bu…

erdemyucel2002@hotmail.com