Kars Kent Konseyi Genel Sekreteri, Araştırmacı-Yazar Sezai Yazıcı, kent merkezinde icraya verilenlerin sayısının 11 bini aştığını, Mayıs ayında protesto olan 1 milyon 418 bin 120 YTL'lik senetle Kars'ın bir anda 15 ilin önüne geçip 50'nci sırada yer aldığını, yüzyılların tarım ve hayvancılık merkezi olan Kars'ın tarım ve hayvancılıkta öne çıkan sektör olma özelliğini kaybettiğini söyledi.

Yerel Serhat Kars gazetesine açıklamalarda bulunan Kars Kent Konseyi Genel Sekreteri Sezai Yazıcı, kentte ihracat yapan firmanın kalmadığına dikkati çekerek, "Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından yapılan Barometre Anketine göre 8'i imalat, 11'i hizmet sektöründe faaliyet gösteren 19 firmanın büyük bir bölümü 2006'ya göre, cirolarının azaldığını, yurtiçi satışlarda elde ettiği karlarının düştüğünü söylüyor" dedi.

KARS-TİFLİS-BAKÜ DEMİRYOLU YOKSULLUK VE İŞSİZLİĞE UMUT IŞIĞI OLDU

Toplum olarak genel siyasete duyulan ilginin büyük olduğunu da ifade eden Yazıcı, "Belki de 'Siyaset', vazgeçemediğimiz en önemli alışkanlıklarımızdandır. Ama bu da yüzeyseldir, ona yeni boyutlar kazandıracak teorik ve pratik derinlikten yoksun. İlgimiz daha çok, bir siyasi partinin genel başkan ya da temsilcilerinin günlük söylem ve davranışlarını kendi inanç ve düşüncelerimiz bağlamında 'Onaylama' ya da 'Ret' etme boyutunda. Siyaseti, sorunlarımızın çözümünün bir aracı olarak görmüyor, sorunlarımızın bir parçası haline getiriyoruz. Bu yüzden bir süreden beri tartışıp durduğumuz türban, AK Parti kapatma davası, Erdoğan-Baykal kavgası, Dengir Mir Mehmet Fırat'ın 'Travma' saptamaları, 'Çıldırma fırsatı' yakaladığımız 'Euro 2008' ya da 'Ergenekon Davası'yla gerçek gündemden uzaklaştık. Oysa ekonomi kötüye gidiyor. Yoksulluk derinleşti. Anadolu'da pek çok kentte esnaf siftah etmeden kepenk kapatıyor. İşsizlik diz boyu. İflaslar arttı. Ödeme güçlüğü içine girip de tefeciye düşenlerin sayısı tırmanıyor.

İntiharlarda görece bir artışın varlığı gözleniyor. Kısaca, Anadolu bir yangın yerine döndü. Siz bakmayın 2008'in ilk çeyreğinde başlayıp yıl boyunca sürdüğü söylenen kişi başına düşen ulusal gelirin sanal yükselişlerine. İllerde kapanan işyerlerine her gün bir yenisi ekleniyor. Gelir dağılımındaki uçurum giderek büyüyor" diye konuştu.

İŞYERLERİ KAPANIYOR

İşyerlerinin bir bir kapandığına da dikkati çeken Yazıcı, "Bırakınız Kars'ta bu ölçüde bir gelişmeden söz etmeyi, aradan geçen 6 yıl içerisinde ticari potansiyelinin 'Yarı yarıya' daraldığını söyleyenler az değil. Rakamlar ve kapanan işyerleri bunun göstergesi. Örneğin, 2003 yılında Kars Esnaf ve Sanatkarlar Odası'na kayıtlı üye sayısı 9 bin 448 iken Nisan 2008 itibariyle bu sayı 6 bin 50'ye düşmüş. Kayıtlı esnafın yüzde 36'sının işyerini kapattığı anlaşılıyor. Kars Ticaret ve Sanayi Odası'na üye firmalar açısından da kan kaybının sürdüğü anlaşılıyor. Odaya 2002 yılında kayıtlı bin 971 firma sayısının bugünlerde yapılan 'Terkin' işlemiyle bin 300'ler düzeyine indiği anlaşılmakta. Bir başka deyimle 6 yıllık süre içerisinde firmaların yaklaşık yüzde 35'i faaliyetine son vermiştir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin Kars'ta ekonominin nabzını tutmak için 2007 yılında 8'i imalat 11'i hizmet sektöründe faaliyet gösteren 19 firma ile yaptığı 'Barometre Anketi' sonuçları da ekonominin alarm verdiğini gösteriyor. Zira, ankete katılan firmaların yüzde 63'ü, 2006 yılıyla karşılaştırılınca 2007'de 'Cirolarında azalma' olduğunu, yüzde 57.9'u 'Yurtiçi satışlarda elde ettiği karlarının düştüğünü' belirtirken 19 firmadan ihracat yapanlarının sayısının 2'ye indiğini ifade ediliyor. İlçeler bir yana, salt Kars kent merkezindeki iki İcra Müdürlüğü'nde işlem gören dosya sayısı 11 bini aştı. Değişik ölçütlere göre iller sıralamasında 65-73. sıra arasında yerini alan Kars, Merkez Bankası'nın verilerine göre Mayıs 2008'te 1 milyon 418 bin 120 YTL'lik protesto olan senet tutarıyla başka alanlarda göstermediği 'Performansı' göstererek 15 sıra birden 'Terfi edip' 50. sıraya (Beş ayın toplamı bakımından da 57. sırada) yükseldi" ifadelerini kullandı.

TARIM VE HAYVANCILIK ÇÖKTÜ

Yazıcı, ayrıca, tarım ve hayvancılığın da çöktüğünü dile getirerek şu açıklamalarda bulundu:

"Salt Cumhuriyet döneminin değil, Anadolu'nun yüzyıllardır önemli bir tarım ve hayvancılık merkezi sayılan Kars'ta hayvancılık çöktü. Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) 'Genel Sanayi İşyerleri Sayımı' sonuçlarına göre yaptığı 'İllerde Öne Çıkan Sanayi Sektörleri' adlı çalışmada Kars'la ilgili, 'Sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi sıralamasında 67'nci sırada yer alan Kars ili Türkiye'nin sanayisi az gelişmiş illerinden biridir. 2001 yılı itibarıyla ilin GSYİH'sının sektörel dağılımı incelendiğinde, yüzde 59.6'lık pay ile birinci sıradaki hizmetler sektörünü, tarım (yüzde 34.0) ve sanayi (yüzde 6.4) sektörlerinin izlediği görülmektedir. Bununla birlikte 1987-2001 döneminde yüzde 0.1 ile tarım ilin büyüyen tek sektörü olduğu' belirtiliyor ve ekleniyor:

'Kars ilinde, 'Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı', 'Gıda ürünleri ve içecek imalatı' ile 'Ağaç ve ağaç mantarı ürünleri imalatı' sektörleri öne çıkmaktadır.' Ve saptama sürdürülüyor:

'İl Sanayi ve Ticaret Odalarının tercihlerinde tarım ve hayvancılık, turizm, madencilik ve taşocaklığı sektörleri yer alırken, çalışma sonucunda bunlardan hiçbirinin öne çıkan ilk üç sektör arasında yer almadığı' belirtilip, acı gerçek ortaya konuluyor. İlde, özel sektör işgücü verimliliğinde sadece madencilik sektörü, 2000-2004 döneminde teşvikte sadece ağaç sektörü yer alırken, kentte yabancı sermaye yatırımında herhangi bir sektörün yer almadığı' vurgulanıyor. DPT bu verilerin ardından ilin sanayi ve istihdam alanındaki durumunu şu satırlarla ortaya koyuyor:

'GSİS (Genel Sanayi İşyerleri Sayımı) grafiği incelendiğinde, gıda ve ağaç ürünleri hariç bütün sektörlerin il sektörel paylarının ülke sektörel payından daha düşük olduğu görülmektedir. Ayrıca imalat sanayinde 426 işyeri ve bin 632 kişinin istihdam edilmiş olması, İlde sanayinin yok denecek kadar küçük ve temel ihtiyaçları karşılamaya yönelik teknolojiye dayalı olduğunun bir göstergesidir."

KARS'IN GELECEĞİ TURİZM VE HAYVANCILIKTA

Zengin bir tarihi geçmişi olan Kars'ın, Anadolu'nun Kafkasya'ya açılan penceresi olduğunu hatırlatan Kars Kent Konseyi Genel Sekreteri Sezai Yazıcı, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Kentte kültürel mirası sahiplenme duygusu gün geçtikçe gelişip kökleşiyor. Son yıllarda bu kapsamda Belediye Başkanı Naif Alibeyoğlu cesaretli adımlar attı. Büyük kentlerde görülemeyecek türden uluslararası organizasyonlar gerçekleştiriliyor. Tamamlanan 347 konutluk 'Kentsel dönüşüm projesi' Alibeyoğlu'nun çevreye, kültüre, tarihe verdiği önemin bir göstergesi. Ama bu çalışmalar kentte görülebilir bir hareketlilik sağlamış olsa da, 15 yıldan beri sınır kapısının kapalı olması, başta tarım-hayvancılık olmak üzere sektörlerde sıçrama oluşturacak 'Yöreye özgü' bir teşvik uygulamasının geliştirilememesi diğer dinamikleri tetiklemeye yetmiyor. Ani Harabeleri'yle ilgili bürokratik işlemlerin kaldırılıp 'Askeri bölge' olmaktan çıkarılması, hiç kuşkusuz yöreyi gezen turistler için önemli bir 'Rahatlama' sağladı. Ama, Ani'de restorasyon ve röleve için tahsis edilen kaynakların sınırlılığı ve destekleyici diğer politikaların olmayışı, henüz tabloyu değiştirmeye, yabancı turist sayısında öngörülen artışı sağlamaya yetmiyor. Nitekim elde edilen az sayıda veri bağlamında bu yılki yabancı turist sayının geçen yılın aynı ayına göre gerilediği anlaşılıyor. Ayrıca, zaman zaman da olsa yabancı turiste soğuk savaş dönemini çağrıştıracak 'Muamele'nin sürdüğü gözleniyor."

Yazıcı, son olarak yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladı:

"Kentin en işlek yerleri olan Kazım Paşa, Faik Bey ve Atatürk Caddeleri gezildiğinde esnafın 'Günlerce siftah etmeden dükkanlarını kapattıklarına' ilişkin güçlü yakınmaları duyuluyor. Tefeciye düşen esnaf 'Çare'yi intiharda buluyor. Nisan 2008'de DPT yayınları arasında çıkan 'Türkiye'de İç Göçler ve Göç Edenlerin Nitelikleri' '1965-2000' başlıklı çalışmada 'Doğduğu ilden başka illerde ikamet edenleri en fazla olan iller' sıralanırken Tunceli, Ardahan, Bayburt ve Kars'ı (Sh.60) görüyoruz. Artık bu tablo 'Karslının kaderi' olmamalı.

Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu'nun temel atma töreni münasebetiyle 23 Temmuz'da Kars'a gelen Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül, bir grup iş adamıyla alarm veren Kars ekonomisinin 'Nasıl düzlüğe çıkarılacağına' ilişkin bir toplantı yaptı. Kamuda adeta hastalık haline gelmiş 'Kenti olduğundan farklı gösterme çabaları' umarım yine etkili olmaz. Gerçekçi bir Kars tablosu ortaya konulursa yapılacak yasal düzenlemelere, alınacak ekonomik önlemlere ortam hazırlanmış olabilir. Aksi takdirde umut yine bir başka bahara kalır. Ama, umudunu koruyanların da o 'Bir başka baharı' görmelerine ömürleri yeter mi bilinmez."

İHA

Yayın Tarihi : 30 Temmuz 2008 Çarşamba 14:36:23