Söke Genel Bilgi

Söke'den Bir Görünüm

Ege Bölgesi'nde Aydın İli'ne bağlı ilçe olan Söke'nin, doğusunda Koçarlı, güneyinde Muğla, Yenihisar, batısında Ege Denizi, kuzeybatısında Kuşadası, kuzeyinde de Germencik bulunmaktadır. İlçe topraklarının büyük bölümü alçak düzlükler konumunda olup, güneydoğu kesimini Beşparmak Dağı, kuzey ve kuzeybatı kesimini de Aydın Dağlarının batı uzantısı olan Samsun Dağı engebelendirir. Bu toprakların içerisinden geçen Büyük Menderes batı kıyısında denize dökülür. menderes Irmağı'nın taşıdığı alüvyonlarla oluşan Büyük Menderes Ovası'nda eğimin çok az oluşundan ötürü ırmak sık sık yatak değiştirir. Buradaki düzlükler Aşağı Büyük menderes Ovası, Balat Ovası veya Söke Ovası ismiyle tanınır. Ayrıca burada Deringöl ve Dil Gölü olarak bilinen Karine Gölü isimli lagünler bulunmaktadır. Bafa Gölü'nün batı kesimi de ilçe sınırları içerisindedir. Dilek Yarımadası'nın dışında Düzburun, Dil Adaları da ilçenin diğer önemli doğal oluşumlarıdır.

İl merkezine 50 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.114 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 137.739'dur.

İlçenin ekonomisi tarım ve turizme dayalıdır. İlçe toprakları zeytinliklerle kaplı olup, yörede pamuk, tütün, şeker pancarı, susam, ay çiçeği, buğday, arpa, mısır,f asülye, börülce, soğan, sarımsak, badem, ceviz, armut, elma, muşmula, erik, iğde, kaysı, şeftali, kiraz, vişne, zeytin, lahana, enginar, ıspanak, kavun, karpuz, kekik, nane, adaçayı yetiştirilmektedir. Ayrıca yörede ormancılık ve tatlısu balıkçılığı da önemli bir geçim kaynağıdır. Çimento, bitkisel yağ, tarım araçları, tuğla ve kiremit fabrikaları da belli başlı sanayi kuruluşlarıdır.

Miletos

Söke ilçesinde yerleşimin çok eski yıllara kadar indiği yapılan kazılardan anlaşılmaktadır. Yörenin ilk yerleşiminin Leleglere dayandığı ileri sürülmektedir. Onları Hititler izlemiş, Karialılar da bölgeye hakim olmuşlardır. MÖ.XI. ve X. yüzyıllarda Dor göçünden sonra Yunanistan'dan gelen topluluklar yörede Miletos, Myus ve Priene antik kentlerini kurmuşlardır. MÖ.VI.yüzyılda Lydia'nın daha sonra perslerin egemenliğine giren yöredeki kentler önemli birer ticaret merkezi konumuna gelmiş ve zenginleşmiştir. MÖ.332 yılında Makedonyalılar buraya egemen olmuş, Büyük İskender'in ölümünden sonra da Seleukosların, MÖ.I.yüzyılın başlarında Pergamon Krallığının yönetimine girmiştir. Pergamon Kralı III.Attalos'un ölümünden sonra, vasiyet yoluyla Roma İmparatorluğu topraklarına katılmıştır. Bizanslılardan sonra, Anadolu'ya egemen olan Selçuklular Türkmen aşiretlerini yöreye yerleştirmişlerdir. Söke'nin de bu aşiretlerden Süleyman Şah'ın dedesinin başında bulunduğu bir beylik tarafından kurulduğu söylenmektedir. Söke, 1426'da Menteşeoğulları'nın merkezi olmuş, XIV.yüzyıl başlarında Aydıoğulları'nın egemenliğine geçmiş, 1390'da I.Yıldırım Beyazıt burayı ele geçirmiştir. Ancak, Yıldırım Beyazıt'ın Timur'a yenilmesinden sonra (1402), Söke yöresi Timur tarafından Aydınoğulları ile Menteşeoğulları arasında taksim edilmiştir. Söke 1426'da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlılar döneminde de Menteşe Sancağının merkezi olarak kalmış, XVIII.yüzyıl başlarında Siğla Sancak merkeziyken 1868’de Aydın’a bağlanmıştır.

İlçe, 17 Mayıs 1919'da İtalyanlar tarafından işgal edilmiş, 22 Nisan 1922'de İtalyanların boşaltmasından sonra Yunanlılar tarafından işgal edilmiştir. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra yeniden Aydın İli'ne bağlı İlçe merkezi olmuştur.

Priene Antik Tiyatrosu

Söke yöresinde Miletos, Anaia, Myus ve Priene antik kentleri bulunmaktadır. Bunlardan Miletos, Aydın ili, Söke ilçesi sınırları içerisinde Söke’ye 30 km. uzaklıkta ve Akköy yakınlarındadır. Hellenistik ve Roma Çağı boyunca birçok önemli yapının inşa edildiği Miletos, antik kenti dünyanın önde gelen kentlerinden birisidir. Anaia kenti günümüzde Söke, Davutlar yolunun üzerindeki yazlık siteler içerisinde kalmıştır. Myous kenti Söke-Milas yolundan Bafa Gölü'ne doğru giderken Avşar Köyü'ne yakın alüvyonlarla dolmuş bölgedeki bir tepeciğin üzerindedir.

Bugünkü Priene Atina’nın yardımıyla M.Ö. 350’de eski Priene’nin limanı olan Naulokhos’un kıyıları ile sırtını yasladığı Mykale dağı arasında kurulmuştur. Strabon, Priene’nin başlangıçta deniz kıyısı olduğunu, zamanla Maiandros’un taşıdığı birikintilerden ötürü denizden 6,5 km. içeride kaldığını belirtmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eser olarak; İlyas Ağa (Koca Cami) Camisi
Cuma Camisi (İlyas Bey Camisi), Hacı Ziya Bey Camisi , İlyas Bey Medresesi Milet Müzesi, Milet Kervansarayı, Türk Hamamı bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu