Bergama’nın çam fıstığına Faslılar talip

İhracat geliri nedeniyle Ege ve Akdeniz bölgesinde üretimi hızla artan çam fıstığında yeni bir işleme teknolojisi geliştiren Faslı Sultan Gaz firması, Bergama'da fabrika kurma kararı aldı.

Bölgenin en büyük fıstık ihracatçısı firma olan Kahraman Tarım Ürünleri AŞ Şube Müdürü Celalettin Yıldız, yaptığı açıklamada, dünyanın en kaliteli çam fıstığının yetiştiği Bergama'da ürünün işleme teknolojisinin yetersiz olması nedeniyle ekonomik getirinin sınırlı kaldığını söyledi.

Kış aylarında toplanan çam fıstığı kozalaklarının, Temmuz ayına kadar depolarda tutulduğunu, sıcakların başlamasıyla toprağa serilerek açılmasının beklendiğini belirten Yıldız, Ağustos ayında kozalakların içinden çıkan çekirdeklerin makinelerde kırılmasıyla ürünün satışa hazır hale gelebildiğini söyledi.

Bu sürecin üretici ve ihracatçı için çok uzun olduğunu, gelirinin iyi olmasına rağmen yaklaşık 7 aylık dönemin geçirilmesi için kredi kullanmak zorunda kalındığını ifade eden Yıldız, şöyle konuştu:

“Bu durum ihracatta fiyatın kontrolü açısından da önemli sorunlara neden oluyordu. Bir süre önce İspanyol bir firma, kozalağın açılmasını beklemeden fıstığın çıkarılmasını sağlayacak bir teknoloji geliştirdi. Ancak Bergama'da tesis kurmak yerine daha ucuz fiyatla kozalak ihracatına başladı. Bu durum ülke değerlerinin ucuz fiyatla yurt dışına transferi anlamına geliyordu. Dış Ticaret Müsteşarlığı da geçen sene bu nedenle kozalak halinde ihracatı kayda bağlı hale getirmişti.”

Fas'ın Casablanca kentinde kurulu bulunan ve çeşitli sektörlerde yatırımı bulunan Sultan Gaz firmasının kozalağın tam entegre bir sistemle işlenmesini sağlayan bir teknoloji geliştirdiği bildiren Yıldız, firmanın Bergama'da kuracağı tarım şirketi aracılığıyla bir fıstık işleme tesisi kurma kararı aldığını söyledi.

Şirket sahibi Halid Mahmud Okkasa'nın Bergama'ya gelerek yatırım alanı araştırdığını, 16 bin metrekarelik bir araziyi teklif ettiklerini söyleyen Yıldız, “Yatırım için gerekli izinlerin alınması sürecine başladılar. Yaklaşık 5 milyon avroluk yatırım olması bekleniyor. Gelecek sezona yetiştirmeye çalışacağız. Fabrika üreticiden kozalak halinde ürün alıp işleyerek ihracatını gerçekleştirecek. Fabrikanın faaliyete geçmesiyle çam fıstığının getirdiği katma değerin tamamı bölgede kalacak ve ekonomik getirisi de artacak” dedi.

MAKİNELEŞMENİN GETİRDİKLERİ

Yıldız, bu yıl iklim şartlarının uygun gitmesi nedeniyle çam fıstığı üretiminin oldukça yüksek seviyede gerçekleşeceği ifade etti.

Geçen yıl kuraklık nedeniyle 350 tona gerileyen bölge üretiminin bu yıl 500 tonun üzerine çıkacağını tahmin ettiklerini dile getiren Yıldız, bu ürünün tamamının ihraç edildiğini söyledi.

Yıldız, Avrupalı alıcıların bu sezon için kilogram başına 30 dolarlık fiyatlar verdiğini ancak nihai fiyatın sonbahar döneminde belirleneceğini belirtti.

Çok değerli bir ürün olan fıstığın 20 yıl önce elle kırıldığını, bunun büyük kalite kaybına neden olması nedeniyle ekonomik getirisinin düştüğünü belirten Yıldız, çekirdek halindeki fıstığın kırılmasını sağlayan makineler sayesinde fıstığın bir sektör haline gelebildiğine işaret etti. Yıldız, geliştirilen entegre sistemle bekleme maliyetinin ortadan kalkacağını, verimliliğin de artacağını söyledi.

EN ÖNEMLİ GEÇİM KAYNAĞI

Kozak Yaylası çevresindeki 16 köyde yaklaşık 5 bin aile, bölgedeki 5 milyona yakın çam fıstığı ağacından elde edilen çam fıstığıyla geçimini sağlıyor. Türkiye'de üretiminin büyük bölümü Bergama'da yapılırken son dönemde Muğla, Denizli ve Antalya'da da üretimin artmaya başladığı belirtiliyor.

Çam fıstığı, gıda sektörünün yanında yarış atları için besin katkısı olarak da kullanılıyor. Türkiye'nin yıllık ihracatı 700 ile 800 ton arasında değişiyor.