Bu gece göktaşı yağmuru var
Ege Üniversitesi Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Zeynel Tunca 17 Kasım gecesi yoğun bir göktaşı yağmurunun izlenebileceğini açıkladı.
17 Kasım Salı gecesi izlenecek olan Leonid adı verilen göktaşı yağmurunun Leo-Aslan takımyıldızı bölgesinden her yöne dağılıyormuş gibi görüleceğini söyleyen Prof. Dr .Zeynel Tunca, “Bu yıl içindeki Leonidler, 33 yılda bir Güneş etrafında dolanan Tempel - Tuttle kuyruklu yıldızının 1466 ve 1533 yıllarında geçtiği sırada ardında bıraktığı kalıntılar ile oluşmaktadır. Bu yılki Leonid göktaşı yağmuru 17 Kasım Salı günü en büyük sayıya ulaşacak. Öngörülen izlenebilecek göktaşı sayısı yaklaşık saatte 200-300 civarında olacaktır. Göktaşı sayısı tahminlerin yarısı kadar olsa bile bu senenin en iyi göktaşı yağmuru olacaktır. Göktaşı izlerinin görülebilmesi, onların yeterince parlak iz bırakmasına bağlıdır. Bu yıl bu tarihte Ay yeniay evresinde olacak ve gece boyu görülmeyecektir. Bu nedenle de görebileceğimiz göktaşı sayısı da daha fazla olacaktır. Sayının en fazla olacağı akşamın ilk saatlerde bulunduğumuz boylamlarda Aslan takımyıldızı henüz doğmamış olacaktır, ancak Kuzey-Doğu yönünde ufkumuza yakın gökyüzünde bu yağmurun izlerini görebileceğiz. İlerleyen saatlerde ise sayı azalmaya başlayacak. Leonidler şiddetli yağmurları(çok fazla sayıda göktaşı sayısı) ile ünlüdür. 1999 - 2002 yılları arasındaki geçişlerde saatte 1000 göktaşına kadar yoğunluklara erişen göktaşı yağmurları oluşmuştur. Bu seneki yağmur bu kadar görkemli olmayacak, ancak Mars’ın ( Gece yarısına doğru doğacak olan Mars, gökyüzünde 1. kadirden parlak bir görünümde ve Yengeç takım yıldızında bulunacak) yakınından ardında iz bırakarak geçecek parlak bir göktaşı, gece boyunca harcanan emeğin karşılığını verebilir” dedi.
ŞEHİR IŞIKLARINDAN UZAKTA GÖZLEM YAPIN
Meraklılarına iyi seyirler dileyen Prof. Dr. Zeynel Tuna, halk arasında “yıldız kayması” olarak bilinen göktaşı yağmuru hakkında ise şu bilgileri verdi:
“Kuyruklu yıldızlar Güneş etrafındaki yörüngelerinde ilerlerken kuyruklarından ayrılan toz ve küçük taş parçacıkları yörüngede geniş bir bölgeye dağılırlar. Güneş etrafından her geçişlerinde biraz farklı bir yol izledikleri için birbirine yakın, tozlu yörünge kalıntıları oluşur. Yörünge bir anlamda tozlu yol gibidir. Dünyamızın yörüngesi de Güneş etrafında dolanırken belirli tarihlerde bu tozlu yollar ile çakışır ve dünyamız geniş bölgeye yayılmış tozlu yolların içinden geçer. Bu geçiş sırasında tozlar ve ortalama mercimek büyüklüğündeki küçük taş parçacıkları dünyamızın atmosferine hızla girer ve sürtünme sonucu yanarak ışıklı iz bırakırlar. Halk arasında -Yıldız Kaydı- diye bilinen bu gök olayının yıldızlarla ilgisi olmadığı, atmosferimizde oluşan bir olay olduğu bilinmelidir. Dünyamız yıl içinde belirli tarihlerde bilinen Kuyruklu yıldızların yörüngelerinden geçerken yağmur gibi çok sayıda göktaşı izi oluşur ve -Göktaşı Yağmuru- olarak adlandırılır. Oluşan ışıklı izin uzunluğunu, parlaklığını ve rengini, göktaşının büyüklüğü, hızı ve kimyasal içeriği belirler. Sayısı ise toz ve taş parçacık sayısının fazlalığına bağlıdır. Tozlu kalıntı içinden geçerken sayı gittikçe artar ve tozun en yoğun olduğu yerde göktaşı sayısı da en fazla olur. Daha sonra sayı tekrar azalır. Kuyruklu yıldız Güneş etrafından yakın yıllarda geçmiş ise yağmur gibi gözlenen göktaşı sayısı oldukça fazla olur, ilerleyen yıllarda sayı azalır. Dünyamızın bu kalıntı bölgesine ne zaman gireceği iyi bilinmektedir, ancak kalıntılardaki toz vb. yoğunluğu bilinmediğinden sayı duyarlı olarak öngörülemiyor”
Gözlem sırasında özellikle dolunay ışığı varsa sönük göktaşı izlerinin görülemeyeceğini belirten Tuna; “Elbette, havanın bulutlu olması, ışık kirliliği, hava kirliliği gözlemlere olumsuz etki yapar. Bu nedenle şehir ışıklarında uzaklaşmak uygun, güvenli,karanlık bölgelere gitmek daha iyi olur. Göktaşı ya da göktaşı yağmuru izlemek için dürbün vb. gözlem aletine gerek yoktur. Gökyüzüne bakmak yeterlidir. Açık havada, karanlık bir alanda uygun durumda yere sırtüstü uzanarak geniş bir gökyüzü bölgesine bakmak yeterli olur.
Dünyamıza giren göktaşlarının bıraktıkları iz sanki belirli bir gökyüzü bölgesinden çıkıp geliyor gibi algılanır. O gökyüzü bölgesinde hangi takımyıldız varsa o göktaşı yağmuru o takımyıldızın adı ile bilinir” şeklinde konuştu.
