Hır­sız­lar, Muğ­la’da 150 yıl ön­ce Rum us­ta­lar ta­ra­fın­dan ya­pı­lan ta­ri­hi ev­le­rin ka­pı­la­rın­da, döv­me de­mir­den ya­pıl­mış, her bi­ri sa­nat ese­ri tok­mak­la­ra göz dik­ti.


Ka­dın eli, ör­dek ba­şı, geo­met­rik şe­kil­ler­den olu­şan tok­mak­la­rın, ge­ce yer­le­rin­den sö­kü­le­rek bü­yük kent­ler­de zen­gin­le­rin ya­lı­la­rı­nın ve ko­nak­la­rı­nın ka­pı­sı­na ta­kıl­dı­ğı öne sü­rül­dü. An­ti­ka­cı­la­rın da bü­yük il­gi duy­du­ğu tok­mak­lar­la il­gi­li araş­tır­ma ya­pan Mi­mar Er­tuğ­rul Ala­dağ, son 10 yıl­da tok­mak­la­rın sa­yı­sı­nın hız­la azal­dı­ğı­nı tes­pit et­ti.
Ka­pı tok­mak­la­rı­nın ge­ce­le­ri sö­kü­le­rek ça­lın­dı­ğı­nı be­lir­ten Mi­mar Er­tuğ­rul Ala­dağ, “Ge­nel­lik­le Er­me­ni ve­ya Rum de­mir us­ta­la­rı­nın hü­ner­li el­le­rin­den çı­kan tok­mak­lar es­ki ev­le­rin en önem­li ak­se­su­ar­la­rın­dan bi­riy­di. Pil ya da elek­tri­ğin ol­ma­dı­ğı dö­nem­de çı­kar­dı­ğı ses­ler­le eve ge­len ko­nu­ğu bil­di­ren ka­pı tok­mak­la­rı fonk­si­yo­nel iş­le­vi­nin ya­nın­da sa­nat ese­ri özel­li­ği de ta­şı­yor­du. Ev hal­kı­na me­saj ve­rir ni­te­lik­te vu­rul­du­ğu ifa­de edi­len ka­pı tok­mak­la­rı bir dö­ne­min ya­şam bi­çi­mi­ni ak­ta­rı­yor­du. Her evin tok­ma­ğı­nın fark­lı ol­ma­sı çı­kar­dı­ğı se­si de fark­lı ya­pı­yor­du. Bü­yük­lük ve kü­çük­lü­ğü­ne gö­re fark­lı ses­ler çı­ka­ran tok­mak­lar bü­yük bir özen­le se­çi­li­yor­du” de­di.