Geçmişte Meyyafarikiyn, Mafarkin, Martiropolis adlarıyla bilinen Silvan, Asurlular zamanında kurulmuştur. Yontma taş devrinden günümüze kadar bir çok milletler burada hükümran olmuştur.
Yöredeki ilk yerleşimin MÖ.3000’lerde Asurlular tarafından başladığı sanılmaktadır. Meyyafarikin, Mafarkin, Martiropolis adlarıyla bilinen Silvan, Asurlular zamanında ileri bir düzeye ulaşmıştır. Urartu döneminde Martiropolis isimli kentin burada olduğu söylenmektedir. General Mortge anılarında buraya değinmiştir. Romalı komutan Lukullus sonra da Nero’nun komutanı Karbulo (Corbulo) döneminde ele geçirilen ve VII.yüzyıl sonlarına kadar önemini koruyan, Büyük Tigran’ın İÖ 80’lerde kurduğu Tigranokerta kentinin Mayyafarikin ile aynı kent olduğundan söz etmiştir.
Silvanlı tarihçi İbn ül-Ezrak ise, Silvanlı piskopos Mar Maruthan’ın (Marusa) Bizans İmparatoru ve İran Hükümdarı Yezdiğirt’ten aldığı izinle Hıristiyan şehitlerini bu yöreye gömerek bir kent kurduğundan ve kentin Martyropol (Şehitler Kenti) olarak adlandırıldığından söz etmektedir.
Kent, VI. yüzyılda Bizans İmparatoru Iustinianus’ın en önemli askeri merkezlerinden biri durumunda olup, kentin etrafı surlarla çevrilidir.
Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boyları yöreye yerleşmiş, Mervaniler, Selçuklular, Artuklular ve Eyyubiler döneminde önemli bir kültür merkezi olmuştur. XII. yüzyılda yaşamış olan tarihçi İbnü’l-Ezrak orijinal nüshası British Museum’da olan Tarihi-i Meyyafarkin isimli yapıtıyla yöre tarihini anlatmaktadır.