Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) sayesinde bölgedeki enerji, sanayi ve ulaşım sektöründe olumlu gelişmeler yaşanırken, projenin temelini oluşturan tarım sektöründe hedeflenen başarının sağlanamadığı bildirildi.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde toprak, su ve insan kaynaklarını geliştirmeyi hedefleyen Güneydoğu Anadolu Projesi'ne (GAP) 2006 yılı sonuna kadar 18.9 milyar dolar harcama yapıldığı açıklandı. Projeye, 2.1 milyar dolar dış kaynak kullanılırken, 1.5 milyar dolar ise yap-işlet devret modeliyle harcandı. Ülke ekonomisine 2.1 milyar dolar sulama faydası, 2.2 milyar dolar enerji faydası sağlayacak olan GAP'ın tamamlanması için yaklaşık 21 milyar dolar daha gerekiyor.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde tarım, sanayi, ulaşım, haberleşme, kentsel, kırsal altyapı, sağlık, eğitim, turizm ve kültür sektörlerinin gelişiminin sağlanmasını hedefleyen GAP'ta işler yavaş da olsa ilerliyor. Enerji sektöründe 16.4 milyar dolarlık katkı sağlanan GAP'da tarımsal sulamada hedeflenen gelişme henüz gerçekleşemedi. 1 milyon 821 bin 46 hektar alanın sulanması öngörülen projede şu anda 300 bin hektara yakın araziye su götürülebildi.

Verimli tarım arazilerinin bulunduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sulamada istenen hedefe ulaşılamadı. 258 bin 452 hektara suyun götürüldüğü bölgede 114 bin 67 hektarın sulama yatırımlarının şebeke inşaatı devam ediyor. Bölgede 1 milyon 449 bin 508 hektar alan su bekliyor.

Çok az miktarda alanın suya kavuştuğu bölgede endüstriyel bitki üretiminde artış gözlendi. Özellikle bölgede endüstriyel ürünlerde pamuk öne çıktı. DİE rakımlarına göre bölgede 1 milyon 236 bin ton pamuk üretimi yapılırken, tahıllar, yağlı tohumlar, baklagiller, sebze ve meyve üretiminde de hissedilir oranlarda artış yaşandı. 1995 yılından itibaren sulamanın başladığı Şanlıurfa-Harran Ovası'nda kişi başına katma değer 888 ABD dolarına ulaştı.

2 serbest bölge, 8 organize sanayi bölgesi hizmette bulunan, 25 küçük sanayi sitesi faal olan bölgede sanayide olumlu gelişmeler yaşandı. GAP bölgesinde 10 kişiden fazla işçi çalıştıran işletme sayısı bin 739'e yükseldi. Bu işletmelerde 73 bin 601 kişi istihdam edilirken, bölge sanayiinin Türkiye sanayiine katma değeri içindeki payı ise yüzde 2'den yüzde 4'e yükseldi.

GAP bölgesinde önemli gelişmelerden bir tanesi de ihracatta yaşanan artış oldu. 2001 yılında 708 bin dolar olan ihracat miktarı, 2004'ten sonra önemli bir tırmanış gerçekleştirdi. 2004 yılında 1 milyon 541 bin dolar olan bölge ihracatı, 2005 yılında 2 milyar 212 milyon dolara, 2006 yılında ise 2 milyar 413 milyon dolara yükseldi. Bölgede yapılan ithalat oranı ise 2005 yılından itibaren ihracatın gerisinde kaldı. İstatistiklere göre bölgede 2005 yılında yapılan ithalat 1 milyar 914 bin dolar, 2006 yılında ise 2 milyar 139 milyar dolar olarak gerçekleşti.

8 hidroelektrik santrali tamamlanan bölgede enerji yatırımlarının yüzde 74'ü gerçekleştirildi. Karakaya, Atatürk, Batman, Kralkızı, Dicle, Birecik ve Karkamış, Şanlıurfa Hidroelektrik Santralleri'nden işletmeye alınışlarından 2006 yılı sonuna kadar 274 milyar kilovat saat elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirildi. Üretilen enerjinin ülke ekonomisine katkısı ise 16.4 milyar dolar olarak belirlendi.

GAP yatırımları çerçevesinde başlayan ulaşım sektörü yatırımları son dönemde hız kazandı. Şanlıurfa'da yaptırılan Uluslararası Kargo Havalimanı geçtiğimiz ay hizmete girerken, bölgeyi bir uçtan bir uca bağlayan otobanda da çalışmalar sürüyor. Gaziantep-Şanlıurfa otoyolunda gerçekleşme oranı yüzde 90'lara ulaştı. Şanlıurfa-Silopi bölünmüş yolunun fiziki gerçekleşmesi ise yüzde 30'ları geçti.

2010 yılında tamamlanması hedeflenen GAP bitirildiğinde ülke ekonomisine 2.1 milyar dolar sulama, 2.2 milyar dolar ise enerji olmak üzere yılda toplam 4.3 milyar dolar katkı sağlayacak. 3.8 milyon kişiye istihdam sağlayacak olan proje, kişi başı gelirde de yüzde 209'luk artış hedefleniyor.

Tamamlanması için yaklaşık 21 milyar dolar kaynağa ihtiyaç duyulan GAP için 2007 yılında ayrılan ödenek miktarı ise 1 milyon 220 bin 505 YTL olarak gerçekleşti.

İHA

Yayın Tarihi : 25 Temmuz 2007 Çarşamba 14:42:56