Deyr Yakub (Yakub Manastırı)
Şanlıurfa il merkezinde bulunan Eyyup Peygamber makamının 4 km. batısındaki yüksek bir dağın tepesinde bulunan bu manastır MÖ. I.yüzyılda Edessa Kralı Abgar Manu’nun oğlu Aryu’nun ailesi için yaptırdığı mezarlar arasındadır. Halk arasında burası Nemrud’un Tahtı veya Cin Değirmeni olarak isimlendirilmiştir.
Bazı kaynaklarda manastır olarak geçen, doğu-batı yönünde dikdörtgen planlı iki katlı bir yapıdır. Bu yapının zemin katında üç katlı anıt mezarlar bulunmaktadır. Edessa krallarının gömülü olduğu sanılan zemin katındaki mezar odası büyük ölçüde blok taşlardan yapılmıştır. Girişin sol tarafındaki duvara da bir kuş figürü işlenmiştir. Bu figür ruhun bir kuş gibi uçup gitmesini sembolize etmektedir. İslâm dönemine ait birçok mezarda da bu figüre rastlanmaktadır.
Büyük yapının zemin katında üç mezar odası bulunmaktadır. Bunlar Manu’nun oğlu Şaredu’nun karısı Ameşşemeş’in mezarı ile bağlantılıdır. Büyük yapının kuzeyindeki dikdörtgen planlı üç katlı anıt mezarın doğu cephesindeki Grekçe ve Süryanice yazılı kitabede; “Ma‘nu oğlu Şaredu'nun karısı Ameşşemeş” yazılıdır.
Bu hanedanın MÖ.I.yüzyılda yaşadığı bilindiğine göre, mezarların da Hıristiyanlık dönemi öncesine ait oldukları anlaşılmaktadır. Bu mabet Suruçlu Aziz Yakup (451-521) zamanında manastır olarak kullanılmış ve bu yüzden de Deyr Yakup (Yakup Manastırı) olarak tanınmıştır. Halk arasında, Yakup Peygamber’in burada kaldığına inanıldığından ötürü de bu isimle anılmıştır.
Kenthaber Kültür Kurulu
