Eyyubi (Nakipzâde Hacı İbrahim Efendi) Medresesi
Şanlıurfa Cami-i Kebir Mahallesi’nde bulunan Eyyubi Medresesi, Eyyubiler devrinde yapılmış olan bir medrese üzerine Nakipzâde Hacı İbrahim Efendi tarafından 1781 tarihinde yaptırılmıştır.
Osmanlı medreseleri plan tipinde, dikdörtgen planlı, kesme taştan yapılmış olan medresenin girişinin karşısında kare planlı, kubbeli dershane kısmı bulunuyordu. Bunun batısındaki mekânın kütüphane olduğu sanılmaktadır. Medrese avlusunun iki yanında revakların arkasında medrese hücreleri bulunuyordu.
Bu medreseden günümüze yalnızca kitabesi gelebilmiştir. Medresenin güney duvarında Firuz Bey’in 1781 tarihinde yaptırmış olduğu çeşme de iyi durumda günümüze gelebilmiştir.
Şanlıurfa’da bu medreselerden başka Evliya Çelebi’den öğrenildiğine göre; Kızıl (Ulu Cami) Cami, Firuz Bey ve Sultan Hasan medreseleri de bulunuyordu. Bunlardan Kızıl Cami (Ulu Cami) Medresesi ve Sultan Hasan (Hasan Padişah) Medresesi yıkılmış ve günümüze gelememiştir. Ancak Firuz Bey’in medresesinin yeri ile ilgili herhangi bir bilgiye kaynaklarda rastlanmamıştır.
1867 tarihli Halep Vilayet Salnamesi’nde Urfa il merkezinde bir; 1903 tarihli Maarif Salnamesi’nde Rıdvaniye, Rahimiye, Sakıbiye, İbrahimiye, Rızaiye ve Süleymaniye isimli medreselerin isimleri yazılıdır. Bu medreselerden Rahimiye Medresesi’nin Tahtamor (Toktemur) Camisi’nin yakınında olduğu belirtilmiştir. Rızaiye Medresesi’nin ise Ümmügülsün Hatun tarafından Kudbettin Camisi’ne vakıf olarak 1779 tarihinde yaptırıldığı öğrenilmektedir. İbrahimiye Medresesi’ni Es-Şeyh El Hac İbrahim Efendi İbn-i Kasım Efendi’nin yaptırdığı belirtilmiştir. Ayrıca XVIII.yüzyıla tarihlenen Urfa ile ilgili vakfiyelerde Hamis Efendi Medresesi ve Sultan Burhan Medresesi’nin bulunduğu da öğrenilmektedir.
İhlasiye Medresesi cami ile birlikte 1623 tarihinde Kunduracı pazarı’nda Hacı Musa tarafından yaptırılmış ve XX.yüzyılın ikinci yarısında yıktırılmıştır. Şabaniye Medresesi’nin yerinde bugün Mithat Paşa İlköğretim Okulu bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
