Tüm dünyada gıda ürünleri fiyatlarında hızlı artışlar yaşanan Nisan ayında, Türkiye’de üretici fiyatları neredeyse hiç artmazken, market fiyatlarında rekor artışlar görüldü. Market fiyatları bazında Nisan ayının zam şampiyonu, yüzde 24.3’le kırmızı mercimek oldu.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Nisan ayında yaş meyve ve sebze fiyatlarıyla birlikte önem arz eden çeşitli gıda ürünlerinin fiyatlarında yaşanan değişimleri açıkladı.

TZOB’un, tüketici hareketlerinin fazla olduğu Ankara, İstanbul, Mersin ve İzmir illerinden derlediği verileri değerlendiren TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ürünün üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar geçtiği hal, pazar ve market zinciri halkalarının fiyat artışlarında önemli oranlarda etkili olduğunu belirtti.

ÜRETİCİ-MARKET FİYAT MAKASI

Bayraktar, “Üretici ve tüketici arasındaki fiyat farkına baktığımızda yaş sebze ve meyvede yüzde 272’lere, kurutulmuş ürünlerde yüzde 170’lere, baklagillerde yüzde 331’lere, pirinçte yüzde 497’lere ve hayvansal ürünlerde yüzde 231’lere kadar çıktığı görülmektedir. Görüldüğü üzere, üretici ve market fiyatları arasındaki makas, daha önceki açıklamalarımızda da ifade ettiğimiz gibi çok yüksektir” dedi.

Nisan ayında perakende fiyatlarında genel itibarıyla bir artış görülürken bazı ürünlerde de azalma meydana geldiğini belirten Bayraktar, kırmızı mercimek başta olmak üzere baklagillerde, hayvansal ürünlerde ve bazı sebzelerde artışlar görüldüğünü belirtti.

KIRMIZI MERCİMEK ZAM ŞAMPİYONU

Buna göre kırmızı mercimekte yüzde 24,3, yeşil mercimekte yüzde 8,5, kuru fasulyede yüzde 3,3, nohutta yüzde 3,1 fiyat artışı yaşandı.

Hayvansal ürünler grubunda ise et fiyatı yüzde 3,1, yumurta fiyatı yüzde 2,8 arttı. Sebzelerden domateste yüzde 22,5, havuçta ise yüzde 22,4’lük bir artış meydana geldi.

Kuru kayısı ve kuru incirde fiyat değişimi gözlenmezken, en önemli düşüş sivri biber, yeşil fasulye ve çilekte gerçekleşti.

Baklagiller Nisan ayında da fiyat artışlarının devam ettiği ürün grubu olduğunu belirten Bayraktar, “Baklagillerde üretici fiyatında bir değişim gözlenmezken market fiyatlarında bu denli artışın olması, fiyat artışının üreticilerimizden kaynaklanmadığının göstergesidir. Baklagillerin fiyat artışında her ne kadar üretimdeki azalmanın etkisi olsa gıda fiyatlarında yaşanan tartışmada baklagilleri de etkilemiş, fiyatlar daha da artmıştır” dedi.

SEBZEDE UCUZLUK

Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre önceki aya göre salatalıkta yüzde 24,4, patlıcanda yüzde 32,7, çilekte yüzde 45,5, yeşil fasulyede yüzde 50,1, sivri biberde yüzde 58,6 fiyat düşüşü görüldü. Nisan ayı itibarıyla hava sıcaklıklarının yükselmesi ile birlikte ürün miktarının artışına bağlı olarak üretici fiyatlarında görülen düşüş marketlere de yansıdı. Market fiyatlarına bakıldığında pirinçte önceki aya göre ancak yüzde 0,4’lük bir düşüş gerçekleşti. TMO tarafından sezonda açıklanan fiyatla kıyaslandığında üretici ile tüketici arasındaki fiyat farkı yüzde 497.8 oldu.

Bayraktar, “Nisan ayı içinde havaların ısınması ile birlikte hasat edilen ürün miktarındaki artışa bağlı olarak bazı yaş meyve ve sebzede fiyatlarda düşüşün meydana geldiği düşünülmektedir. Ancak baklagil, pirinç gibi stoklanabilen ürünlerde fiyat artışları görülmektedir” dedi.

Üretici fiyatlarında bakliyat, pirinç, et, kuru kayısı ve kuru incir gibi ürünlerde bir fiyat değişimi olmadığını belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Havuç, domates, kuru üzüm ve yumurtada üretici fiyatında artış görülmektedir. Havuçta görülen yüzde 10’luk fiyat artışı rekoltenin az ve sezon sonu olmasından kaynaklanırken, domatesteki yüzde 9’luk fiyat artışı talep artışından ve ihracattan kaynaklanmaktadır. Kuru üzüm fiyatındaki artış ise sezon sonu olmasından kaynaklanmaktadır. Üretici fiyatlarında düşüş görülen ürünlere baktığımızda yüzde 61,8’lik oranla en fazla düşüş çilekte gerçekleşmiştir. Salatalıkta yüzde 29,6, patlıcanda yüzde 35,4, yeşil fasulyede yüzde 56,7, sivri biberde yüzde 58,4 düşüş görülmüştür. Nisan ayında hava sıcaklıklarının yükselmesi ile birlikte hasat edilen ürün miktarındaki atış fiyat düşüşünde etkili olmuştur.”

SÜTTE DE FİYAT DÜŞÜŞÜ

Nisan ayında fiyat düşüşü görülen ürünlerden biri de süt oldu. Sütte üretici fiyatı önceki aya göre yüzde 14,5 geriledi. Süt fiyatındaki düşüşte sanayicilerin, süt talebinin yetersiz ve stoklarının dolu olduğunu söylemesi etkili oldu. Ayrıca fiyat düşüşünde sezon itibarıyla süt veriminin buna bağlı olarak üretimin artması da etki yaptı. Üretici fiyatı azalırken bu düşüş market raflarına yansımadığı gibi, sütün market fiyatı yüzde 2.6 arttı.

Çiftçilerin gelirlerinin artırılmasının, üretim ve verim artışı yanında ürünlerini daha iyi değerlendirmeleriyle de ilgili olduğunu hatırlatan Bayraktar, “Daha iyi değerlendirme bir yönüyle tüketicinin ödediği fiyattan daha fazla pay alınması anlamına gelmektedir. Çiftçilerimiz, tarımda gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ürünlerini kendi organizasyonları ile pazarlamayı başarmak zorundadırlar. Ancak bunu başardıkları takdirde pazarla entegre olmaları, sanayi ile entegre olmaları mümkün hale gelecektir” dedi.