Develi Genel Bilgi

İç Anadolu Bölgesi’nde, Kayseri İli’ne bağlı bir ilçe olan Develi, doğusunda Tomarza ilçesi ve Adana ilinin Tufanbeyli ilçesi, güneyinde Yahyalı ilçesi ile Adana ilinin Saimbeyli ve Feke ilçeleri, batısında Yeşilhisar ilçesi, kuzeybatısında İncesu ilçesi ile çevrilidir. İlçe, Orta Kızılırmak bölümünde, Erciyes Dağı’nın 6 km. güneyinde yer almaktadır.

İlçe toprakları genelde dağlarla çevrili ve ortası çukurlaşmış bir alan görünümündedir. İlçenin kuzey ve kuzeybatısını engebelendiren Erciyes Dağı’nın en yüksek noktası (3.917 m.), Develi ile Merkez ilçenin sınırındadır. İlçenin doğusunu Bakırdağ (2.721 m.) engebelendirmektedir. Orta kesimde ise Develi Dağları (2.074 m.) yükselir. , Karasivri Dağı, Büyük Kartin (Peri Kartin), Göktepe (Yeşil Tepe), Sümengen (Süvegen) ve Bakır Dağı ilçenin diğer yükseltileridir. İlçe topraklarını Seyhan Nehri’nin en büyük kolu olan Zamantı Irmağı sulamakta olup, diğer akarsuları Develi Çayı (Fenese Suyu), Elbiz ve Köşkpinarı’dır. En önemli gölleri Kurbağa gölü ile Sultan Sazlığı’dır. Yüzölçümü 1.903 km2 olan ilçenin 2000 Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre, toplam nüfus 70.893’tür

Develi ilçesinin dağlar arasında kalan büyük bölümünü oluşturan Develi Ovası, yaklaşık 1000 km2’lik bir alanı kaplamaktadır. Bir kapalı havza olan Ova, Erciyes Dağı’ndan ve Toroslardan doğan akarsularla beslendiğinden, orta kesiminde, sazlıklar, bataklıklar ve göller oluşmuştur. İlçe topraklarında genellikle bozkır bitki örtüsü hakimdir. Yüksek kesimlerde yer yer orman alanlarına rastlanılsa da bozkır ve çalılıktır.

İlçede Karasal İklim hüküm sürmekte olup, Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Yağışlar daha çok ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde görülür. Ortalama yağış miktarı 366,6 mm.dir.

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Kayseri’nin ekonomik ve nüfus varlığı bakımından en gelişmiş ilçelerinden olan Develi’de yetiştirilen bitkiler; buğday, arpa, çavdar, nohut, mercimek ve fasulyedir. Sulanabilen yerlerde meyvecilik ve sebzecilik gelişmiş olup, başta zerdali olmak üzere elma, üzüm gibi meyveler yetiştirilmektedir. Hayvancılık yaygın biçimde yapılmaktadır. Yaylalarda koyun, kıl keçisi, ovalık kesimlerde de sığır besiciliği yapılır. Arıcılık da son yıllarda gelişme göstermiş, Develi balı oldukça ünlüdür. Deri,, yün yapağı, pastırma, et başlıca hayvansal ürünlerdir. Geleneksel el sanatları olarak köylerde halıcılık ve Sindelhöyük kasabası ile Yenihayat köyünde hasırcılık yapılmaktadır. İlçede Saray Hali A.S., Asil Deri A.S. ve Gazi Keçe Fabrikası dışında, diğerleri küçük ve orta ölçekli bazı sanayi kuruluşları bulunmaktadır.

İlçe yer altı kaynakları bakımından da oldukça zengindir. İlçede işletilen bir demir yatağı, linyit yatağı bulunmaktadır. Ayrıca Kaleköy, Ayşepınar ve Havadan köylerinde çinko yatakları vardır.

Yörede yapılan araştırmalar, buradaki yerleşimin çok eskilere dayandığını göstermektedir. Gümüşören Köyü’nün doğusundaki bir höyükte yapılan kazılarda, İlk Tunç Çağına tarihlenen buluntular ele geçmiştir. Develi’de, Hitit ve Roma dönemine ait olduğu sanılan bazı eserler bulunmaktadır. Gümüşören Köyü’ndeki Fraktin anıtı ile İmamkulu Hitit fırtına tanrısı ile, Hitit kral ve kraliçesini tasvir eden figürler vardır. Ayrıca Taşçıkaya anıtı bulunmaktadır. Şimşekkaya kabartmaları ile Öksüz Kalesindeki buluntular da Hititlerin yörede hakimiyet kurduklarına işaret etmektedir. Yörede Hititlerden sonra Asurlular, Persler, Kapadokya Krallığı, Roma ve Bizanslılar egemen olmuşlardır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Anadolu Selçuklularının egemenliğine girmiştir. Selçuklular zamanında önemli bir yerleşim merkezi olmuş, daha sonra Danişmentliler, Kadı Burhanettin Ahmet, Eretna Devleti, Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları Kayseri ile birlikte buraya da hakim olmuşlardır. 1474 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır.

XIX.yüzyılda kasaba, 3 km. kadar güneydoğuda bulunan bir kale kalıntısının eteğinde yer alıyordu. Yerleşme daha sonra Everek Köyü’ne taşınmış, yer değiştirme sonrasında Everek zamanla Develi’ye dönüşmüştür. 1856 yılında bucak merkezi haline getirilen Develi, 1864 yılında eyaletler kaldırılıp, vilayetler kurulduğunda, Ankara Vilayeti, Kayseri Livası’na bağlanmıştır. 1866 Yılında ilk Belediye teşkilatı kurulmuş, 1870 yılında da ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; Şahmelik Kalesi, Öksüt Kalesi, Kaleköy Kalesi, Yeniköy Kalesi, Tombak Kalesi, Fraktin Kaya Yazıtı, İmamkulu Kaya Yazıtı, Ulu Cami (Sivasi Hatun Camisi), Aşağı Everek Fatih Camisi, Seyyid Şerif Türbesi, Dev Ali Türbesi, Hızır İlyas Türbesi, Ebce Sultan Türbesi, Şeyh Ümmi Türbesi, Hamidiye Medresesi, Seyrani Hamamı, Şeyh Hacı İbrahim Tekkesi ve Sivil Mimari Örneklerinden evler bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.develi.gov.tr adresinden alınmıştır.