22
Aralık
2024
Pazar
BOR - NİĞDE
BOR

Halil Nuri Yurdakul


Halil Nuri YURDAKUL   (1898-1970)

Mazlumoğullarından Kolağası Halil Efendinin oğludur. 1898 yılında Borda doğmuş, 1918de Harbiyeyi bitirmiştir. Mondros Mütarekesi yapıldığı sırada teğmen rütbesinde idi. Vatanın tehlikede olduğu o dönemde Milli Mücadele gizli teşkilatına girdi. Yakalanma tehlikesi karşısında maiyeti ile birlikte Anadoluya geçti. 

Yunan kuvvetleri 22 Haziran 1920 tarihinde Ayvalık-Aydın hattında genel bir taarruza geçmişti. Beş tümen kadar olan bu kuvvet karşısında direnebilmek çok güçtü. Nitekim kısa zamanda Bursayı ele geçirdiler. Milli güçler mahalli erattan meydana geliyordu. Onlar da düşmanın zulmünden çoluk çocuğunu daha içerilere kaçırma telaşına düştüler. Bu bölgede henüz güvenilir kuvvetler yoktu. Gayret genç subaylara düşüyordu. O tarihte XX. Kolordu Komutanı olan Ali Fuat Cebesoy Milli Mücadele Hatıraları isimli kitabında şöyle yazıyor: 

Bozüyükten Bursaya kadar bölgeyi gözetleyecek gücümüz kalmamıştı. İlk icraat olarak Geyvede bulunan 70. Alayın Karaköye getirilmesini ve Karaköy Boğazının müdafaa vaziyetine konulmasını düşünmüştüm. 70. Alay gelinceye kadar, müdafaa mevziinin keşfi için erkân-ı harp binbaşısı Halis Beyi oraya göndermiştim. Bu işler tamamlanıncaya kadar birkaç gün geçecekti. Bu esnada düşmanla nasıl temas edilecek ve hangi kuvvetle zaman kazanılacaktı?

70. Alay kumandanı Halit Bey, emir almak için Geyveden yanıma gelmişti. Fakat Bursadan ilerleyecek düşmanla meşgul olmak onun işi değildi. Mutlaka o saatte bir kuvvet bulmak lâzımdı. Bu sırada karargahıma mülazım-ı sani (teğmen) Halil Nuri Efendi adında genç bir zabit müracaat ederek Bozüyükten toplayacağı 20-30 tüfekli ile Pazarcıka gidebileceğini, oradaki Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Reisi Yetimoğlunun yardımını evvelce sağladığını söyledi. 

Halil Nuri Efendi, bir taraftan düşmanla temas edinceye kadar İnegöl istikametinde gideceğini diğer taraftan düşmanı Nazif Paşa mevkiinde oyalamak için de kafi miktarda kuvvet toplayabileceğini ileri sürüyordu. Bu genç ve cesur zabiti Bozüyüklüler de seviyordu. Muvafakat ettim. Derhal faaliyete geçti. Ufak bir müfreze yaptı. Eğer kafi miktar silah bulmuş olsaydı müfrezenin mevcudu belki yüzü bulurdu. Halil Nuri Efendi aldığı emri tamimiyle ifa etti.
 
Bir taraftan Nazif Paşadaki müfrezesini Bozüyük ve Pazarcıktan gelen müfrezelerle kuvvetlendirirken, diğer taraftan kendisi de İnegöle kadar ilerlemişti. Yunanlıların İnegölü işgal edecekleri güne kadar orada kalmıştı. Bundan sonra da Nazif Paşadaki müfrezesinin başına geçti." 

Halil Nurinin düşmanı durdurduğunu öğrenen ve umumi vaziyeti bildiren raporunu dikkatle dinleyen Mustafa Kemal Paşa, yaveri Muzaffer Kılıç Beye dönerek, Çocuk bir sigara ver. Bu çocuk vaziyeti kurtardı demiş ve hemen Ankaraya dönmüştür. Bu fedakârane hizmet meclis kürsüsünden de dile getirilmiştir. 

Harp tarihinde önemli yeri olan Halil Nuri, Sakaryada yaralanmış ve savaştan sonra Harbiyeye öğretmen olarak tayin edilmiştir. Bundan sonra muhtelif askeri görevleri sırasında çeşitli kültür hizmetleri ifa etmiştir. 

Tasavvurlarını gerçekleştirmek için 1932 senesi sonlarına doğru Niğdede bulanan 41. Alaya yüzbaşı rütbesi ile tayinini yaptırır. Talebelik yıllarından beri Borda bir kütüphane kurmayı düşünmekte idi. Uzun müddettir topladığı kitaplarını kamyonlarla Bora getirtir. Belediye Meclis Salonuna 5000 ciltlik ilk kütüphaneyi açar. Bununla kalmaz Altunhisar, Çukurkuyu, Kemerhisar ve Ulukışlada da okuma odaları tesis eder. 

Boş zamanlarında kar-kış demeden Bora koşar. Bir kaynaşma, bir uyanış sağlamak üzere konferanslar verdirir, spor kulübü, atış poligonu, arkeoloji müzesi, çocuk bahçesi ve köycülük bürosu kurar. Okullara trampetler temin eder. Haftada bir gün milli oyunlar tertip eder. Bor gençlik marşı için yarışma açar. Birinci gelen Talat Gün ün şiiri bestelenir. 

Halil Nuri Yurdakul yalnız memleketine hizmet vermemiş, Erciş, Zincidere, Pozantı, Dörtyolda da kitaplık, müze, yol açma, cami inşası gibi birçok işlere ön ayak olmuştur. 

1950 seçimlerinde Niğde Milletvekili olarak meclise girmiştir. 1954 yılında Emekli Sandığı İdare Heyetine getirilmiştir. 

Halil Nuri Yurdakul 28 Şubat 1970 tarihinde ölmüş, Acıgöl Mezarlığına defnedilmiştir.

Vekilinize soru sormak/sorununuzu iletmek ister misiniz?
Sorular/Cevaplar