Saraykent Genel Bilgi

İç Anadolu Bölgesi’nde, Yozgat İline bağlı bir ilçe olan Saraykent, batısında Sorgun, doğusunda ve güneyinde Akdağmadeni, kuzeyinde de Kadışehri ile çevrilidir. Yozgat’ın doğusunda yer alan ilçe toprakları dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Saraykent’in kuzeyinde Kaletepe ve Yılanboynu Tepesi yer almakta olup, ilçenin en önemli yükseltileridir.

İlçe topraklarını Çekerek Irmağı’nın kollarından olan Sarayözü Deresi sulamakta olup, aynı zamanda ilçe merkezinden geçmektedir. Çekerek Suyu ilçenin Kadışehri ile olan doğal sınırını oluşturmaktadır. İl merkezine 71 km. uzaklıktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1.150 m. olan ilçenin yüzölçümü 157 km2.dir. 2000 Yılı genel Nüfus sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 26.077’dir.

İlçede tipik karasal iklim hüküm sürmekte olup, yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve sert geçmektedir. Bitki örtüsü bozkır görünümündedir. İlçe merkezinin kuzeyinde meşe ormanları vardır.

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Tarıma elverişli arazisinin azlığı nedeni ile tarım kısıtlı olarak yapılmaktadır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında; nohut, buğday, arpa, mercimek gelmektedir. Bunun yanı sıra seralarda sebze üretimi yapılmaktadır. Hayvancılıkta ise küçükbaş hayvanlardan koyun ve kıl keçisi yetiştirilmekte olup, ahırlarda besicilik yapılır.

Saraykent’in Eskiçağ tarihi ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. Bununla birlikte ilçe merkezinin yakınındaki Saray Mahallesi’nde Roma döneminden kalma mimari kalıntılarla karşılaşılmıştır. Buna dayanılarak Romalıların Saraykent yöresinde yaşadıkları anlaşılmaktadır. Büyük olasılıkla Malazgirt Savaşı’ndan sonra Türkmen boyları buraya yerleşmiştir.

İlçenin Osmanlı egemenliğine ne zaman girdiği konusunda da kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Osmanlı tapu kayıtlarına göre buradaki köylerin Çepni Karahisar Behramşah’a bağlı olduğu anlaşılmaktadır. Karahisar Behramşah 1839 yılında kaza olmuş, eski adı Karamağara olan Saraykent de bu ilçenin bir köyü idi. Akdağmadeni 1860 yılında ilçe olunca Karamağara da bu ilçeye bağlı bir bucak haline getirilmiştir. Karamağara’ya ilçe merkezi 1876’da devredilmişse de bir süre sonra Akdağmadeni yeniden ilçe merkezine dönüşmüş, Karamağara da bunun bucağı konumunu sürdürmüştür.

Cumhuriyet döneminde Karamağara bucak konumunu sürdürmüş, 1972 yılında belediyesi kurulmuş, 1975 yılında ismi Saraykent olarak değiştirilmiş, 1990 yılında da ilçe konumuna getirilmiştir.

1941 yılında Karamağara’da büyük bir deprem olmuş, büyük ölçüde can ve mal kaybına uğramıştır. Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Karamağara’ya gelerek ilçe halkı ile yakından ilgilenmiştir. Daha sonra yine 1970 yılında Karamağara’da büyük bir sel felaketi olmuş, beş kişi sel sularına kapılarak hayatını kaybetmiş, çok sayıda küçük ve büyükbaş hayvan telef olmuş, hasat mevsimi olmasından ötürü o yılki mahsulün çoğu sel sularına kapılmıştır.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; ilçe merkezine 7 km. uzaklıkta Roma dönemi mimari kalıntıları, Divanlı Köyü’nde kayalara oyulmuş merdivenlerle inilen Bizans dönemi mağaraları, Çinçinli Sultan Hanı ve Çekereksu Hanı bulunmaktadır. Ayrıca fay hattı üzerinde bulunan ilçede termal kaynakları olup, Saraykent Kaplıcaları vardır.

Kenthaber Kültür Kurulu