Cafer Çelebi (Tacizade)
( ? – 1515)
Yazar, 15. Yüzyıl divan edebiyatı şairlerinden, devlet adamı. Dönemin ünlü bilginlerinden Medrese eğitimi aldı, bir süre müderrislik yaptıktan sonra Divan_ı Hümayun nişancılığına atandı (1498). Çaldıran Seferine katılıp, seferden sonra Şah İsmail'in eşi Taçlı Hanım'la evlendirilerek Anadolu kazaskerliğine atandı ama Çaldıran dönüşü kışı Amasya'da geçiren Yeniçerilerin ayaklanmasında kışkırtıcılık yapmakla suçlanarak idam edildi.
Genellikle nesirleri ile tanınan Cafer Çelebi’nin; Türkçe, Farsça kaside ve gazelleri de vardır. Daha çok İstanbul ve güzelliklerini anlattığı Hevesname adlı mesnevisi ile hatırlanmaktadır.
Hevesnâme, önemli bölümleriyle İstanbulu, İstanbulun medenî ve tabiî güzelliklerini tasvir eden orjinal bir mesnevîdir. Eser bir münâcât ve nâttan sonra, özel olarak İstanbulu, Galatayı, Ayasofya ve Fâtih câmilerini, saray ve kasırları, hamam, imâret, semâniye, dârüşşifâ gibi tesisleri; Eyüp Sultan ve Fâtihin kabirleri dolayısıyla İstanbulun mânevî değerini ve bu arada Ebû Eyyûb Ensârî kabrinin, Akşemseddîn tarafından nasıl keşfedildiğini, Fâtih Sultan Mehmedin 31 yıl nice şahlara hâkim olan saltanatını, kabrinin nûrlu güzelliğini, başka imâretleri ve Kâğıthâneyi vb. bölümleri tasvir hâlinde yazmış, buna bir takım hasbihaller, tenkitler ve muhtelif mevzularda bölümler katmıştır. Yer yer, gazeller ve tercî-i bendlerle de süslenen Hevesnâme ifâdesinin tabiîliği, güzelliği ve verdiği bilgiler bakımından, çok önemli ve kıymetli bir mesnevîdir.
Tacizade Cafer Efendi, gerek şiirlerinde, gerek düzyazılarında dile ve tek¬niğe son derece egemen olan ve düşgücü zenginliğini başarıyla sergilemiştir.
Eserleri:
Hevesname
Mahsure-I İstanbul Fetihnamesi
Münşeat
Türkçe ve Farça şiirlerini topladığı divanı
