Karadeniz Bölgesi'nde, Trabzon İline bağlı bir ilçe olan Tonya, kuzeyde Beşikdüzü ve Vakfıkebir, doğuda Düzköy, güneydoğuda Maçka, güneyinde yine Maçka ilçesi ve Gümüşhane ili, batıda da Şalpazarı ilçesi ile çevrilidir. İlin batısında yer alan ilçe toprakları akarsu vadileri ile derin biçimde parçalanmış dağlık alanlardan oluşmuştur. Bu alanları Doğu karadeniz Sıradağları'nın kıyı dağlarından Zigana (Kalkanlı) Dağları engebelendirir.
Zigana Dağlarının yamaçlarından kaynaklanan Foldere ile Kale Deresi ilçe topraklarını sulamaktadır. Deniz seviyesinden 700 m. yüksekliktedir.Trabzon'a 68 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 265 km2, 2000 Yılı genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 28.107'dir.
Sahilden oldukça içeride bulunması dolayısıyla ilçenin iklimi sahile nazaran serttir. Özellikle kış aylarında yağan kar, toprak üzerinde uzun bir müddet kalır. Tonya, yeşilliklerle, ormanla kaplı bir ilçedir. Tabiat güzelliklerine sahip şirin ilçe olan Tonya’nın köyleri doğal yayla durumunda olduklarından iç ve dış turizm yönünden ilgi çekmektedir.
İlçe ekonomisi büyük ölçüde hayvan ve hayvansal ürünlere dayalıdır. Ekime elverişli arazisinin kısıtlı olmasından dolayı az miktarda mısır, patates, fındık ve fasulye yetiştirilir. Hayvancılıkta süt inekçiliği yapılmakta olup, süt ürünlerinden yemeklik yağ ve Tonya peyniri adı ile anılan kaşar peyniri ünlüdür. İlçede süt ürünlerini işleyen fabrika ve kereste atölyeleri bulunmaktadır.
Tonya, Roma ve Bizans döneminde küçük bir köy iken, Trabzon Rum imparatorluğu döneminde önem kazanarak gelişmiştir. 1462 de Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde küçük bir köy idi. Cumhuriyet sonrası da uzun süre bu konumunu sürdürmüştür. 1954'te ilçe konumuna getirilmiştir.
İlçenin belli başlı yapısı, Tonya Merkez Camisi olup mimari ve bezeme yönünden herhangibir özelliği bulunmamaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu