Ayvalık Taksiyarhis Kilisesi

Ayvalık’ta aynı ismi taşıyan iki kilise vardır. Bunlardan biri şehir merkezinde, diğeri de Cunda Adası'ndadır.

İsmet Paşa Mahallesindeki Taksiyarhis Kilisesi 1200 m2 lik arsa içerisinde 500 m2 lik alanı kaplamaktadır. Duvarlarından birisinin üzerindeki 1844 tarihi kilisenin yapımıyla ilgili bilgi vermektedir. Kilisenin avlusuna iki sütunlu yedi basamaklı, kemerli bir kapıdan içeriye girilmektedir. Kapının üzerindeki 30.00m. yüksekliğinde olduğu söylenen çan kulesi günümüze ulaşamamıştır.

Bazilika düzenindeki kilise, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plan düzenindeki kilise içeriden korint başlıklı altışar sütun ile üç nefe ayrılmıştır. Neflerin bitimine birer apsis yerleştirilmiştir. Orta nef yüksek kasnaklı ve beşik tonozludur. Yan nefler çapraz tonoz örtülüdür. Yapı malzemesi olarak kesme taş, sarımsak taşı ve tuğla kullanılarak yığma tekniğinde yapılmıştır. Tonozlarda kubbe de ve kemerlerde tuğla kullanılmıştır.. Üst örtü kırma çatılıdır.

Beşik tonozlarda Hz İsa’nın sütunların üzerinde azizlerin resimleri vardır. Alınlıklarda İncilden alınma sahnelere yer verilmiştir. Bunların arasında Hz. Meryem’e Hz.İsa’nın doğumunu müjdelenmesi (Meryem’e Tebşir), Adam ile Havva’nın yasak elmayı yemesi gibi sahnelerine yer verilmiştir

Naosun solundaki sütunun yanına ambon yerleştirilmiştir. Oldukça ince bir işçilik gösteren ambonun üzerinde Hz.İsa, İncil yazarlarından Matta, Markos, Lukas ve Yuhannes resmedilmiştir.

Naosun doğusundaki son sütunun olduğu yere apsis ile naosu birbirinden ayıran ikonostasis yerleştirilmiştir. Ayrıca buradaki duvarlara da yine İncilden alınma sahnelere, Hz.İsa’nın çarmıha gerilmesi, vaftiz, son akşam yemeği, Hz.İsa’nın göğe yükselişi (Analepsis), ölümden sonra diriliş (Anastasis) gibi kompozisyonlara yer verilmiştir. Ayrıca bemaya açılan orta kapı üzerinde kabartma iki melek figürü yerleştirilmiştir.

Kilisenin çanı Almanya’da yaptırılarak buraya gönderilmiştir. Söylentiye göre de Köln Katedrali’nin çanından çok daha büyüktür. Bu çanın üzerinde yapan firmanın ismi ve yapım tarihi olan 1863 tarihi gösteren bir de yazı eklenmiştir. Yunanca olan bu yazıda “Ali Ağa, E.A. Baltazi” ismi okunmaktadır. Oldukça ağır olan bu çan II.Dünya Savaşı sırasında yerinden sökülerek, herhangi bir hücum sırasında halkı haberdar etmek için "Ayvalık İlk Kurşun Tepesine" konulmuştu.

Kilise Uzun yıllar Tekel deposu olarak kullanılmış, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Kararıyla boşaltılarak korumu altına alınmıştır.
 

Kenthaber Kültür Kurulu