El halıları yeniden gözde
Anadolu’nun birçok yöresinde, özellikle tarım yapılmayan kesimde, genç kızların büyük bir emek vererek dokudukları el halıları şehirlerde yeniden gözde hale geldi. Halı makine teknolojisindeki yeniliklere ve desenlere, birçok yeni ithal çeşitlere rağmen, Anadolu’nun ücra köşelerinde göz nuru dökülerek dokunan el halıları sanat meraklıları tarafından satın alınıyor.
El halıcılığında en önemli organizasyon görevini Ticaret ve Sanayi Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Sümer Halı yapıyor. Sümer Halı, yurdun özellikle gelişmekte olan yörelerinde tezgah, desen, yün ve ipek temin ettikleri genç kızlara zimmetli olarak malzeme vererek, halı dokutuyor. Bu halıların önceden açıklanan iyi fiyatlarla satın alınma garantisi ve dokuma sırasında avans alma imkanı genç kızları maddi anlamda rahatlatıyor. Farklı ilmek sayılarında ve özellikte olan halılar eksperler tarafından dokunuş kalitesine göre 3 ayrı grupta tasnif edilerek ücret ödeniyor. Daha sonra satışlarda bu kalite değerleri üzerinden oluyor.
İpekten dokunan ve duvarlarda süs olarak konulan ipek halılar ise metrekaresi 1 milyar lira ile 2 milyar lira arasında satılıyor. 80 santimetrekareden 12 metrekareye kadar değişik büyüklüklerde dokunan ipek halıların her bir metrekaresinde 1 milyon adet ilmek bulunuyor. İnce ilmek ve göz kamaştıran desenleri ile adeta bir tabloyu andıran ipek halılar küçük ebadlı olarak duvarlarda süs olarak kullanılmak üzere dokunuyor. Bu arada 12 metrelik yer halılarını ise devlet başkanları ve çok zengin kişiler kullanmak üzere satın alıyorlar.
Yün halılarda ise en kaliteli ürünü Hereke ismi verilen ve metrekarede 300 bin ilmek bulunan halılar oluşturuyor. Metrekaresi 350 milyon ile 450 milyon lira arasında fiyatlarla satılan Hereke halılar incelikleri ile makine halılarından ayırt edilemiyor. Ancak zevk sahiplerinin bildiği Hereke halılarında 7 dağın çiçeği, tebriz, dolmabahçe gibi isim verilen klasik 7 desen uygulanıyor. Hereke’den sonra antik ve milas cinsi tabir edilen tipler geliyor. Bu halılarda ilmek sayıları yüksek olmakla birlikte biraz daha kalın iplik kullanılarak yapıldığı için Hereke’ye göre daha kalın oluyor. Sındırgı ve Yağcı Bedir ise renk ve yün özellikleri ile dikkat çekiyor. Kalın yün iplerlerden yapılan Isparta ve Sındırgı işi bazı halıların fiyatları ise metrekarede 100 milyon liraya kadar iniyor. Ancak yün halılar sıhhıliği, el işi olmaları sebebiyle meraklıları tarafından tercih ediliyor.
Büyük halı satış mağazaları da çok çeşitli kalitede yün halıyı satışa sunuyorlar. İthal el halılarına rağmen Anadolu’da yapılmış halılar daha çok tercih ediliyor. Özellikle uygun fiyatla verilen sergi uygulamalarında vatandaşların çok sayıda yün halı aldıkları belirtildi. Böylece hayvancılık dışında geçim kaynağı olmayan köylerde kızlarında gündüz saatlerce uğraş vererek dokudukları yün halılar gelir sağlarken, şehirlerde de el işi halılar evlerimizi süslüyor.
