Bursa Kalesi

Bursa Kalesi

Bursa Kalesi’nin kalıntıları ve bazı burçlar günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir. Bu kalenin yapımına Bytnialılar (MÖ.700) zamanında başlanmış, daha sonra Romalılar ve Bizanslılar tarafından da kullanılmıştır. Bu dönemlerde ve Osmanlılar zamanında kale bir çok kez onarılmış ve her toplum buraya kendi izlerini yansıtmıştır. Bu nedenle kale içerisinde Roma dönemine ait sütunlar, lahit parçaları, adak ve mezar stelleri, kitabeler ile heykel kaideleri de kullanılmıştır. Bu tür toplama malzeme bugünkü Hisar Kapı’sında ve Tophane ile Üftade arasında doğusunda yoğun biçimde görülmektedir.

Bursa yöresi XIV.yüzyıldan sonra gezginlerin ilgisini çekmiştir. İbn-i Batuta’nın başlattığı gezileri Bertrandon De La Broquire (1432), Polonyalı Simeon (1608), Evliya Çelebi (XVII.yüzyıl), Katip Çelebi (XVII.yüzyıl), George Wheler (1675), Jean de Thevenot (1689), A.De La Motray (1699), Paul Lucas (1700), Helmuth Von Moltke (1836), George Perpot (1864), Aleksander Von Warsberg (1869), İbnülcelal Sezayi (1890), Clement Huart (1897), Thomas Allom (XIX.yüzyıl), Pierre Loti (XX.yüzyıl), Regis Delbeuf (1906), Şerafeddin Meğmumi (1909) ve Ahmet Şerif (XX.yüzyıl) izlemiş ve hepsi de ayrı ayrı anılarını yazarken kaleden ve surlardan söz etmişlerdir.

1879 tarihli bir kent haritasında Bursa surlarının beş kapısı olduğu gösterilmektedir. Bunlar; Hisar Kapı (Balık Pazarı Kapısı), Kaplıca Kapısı, Pınarbaşı Kapısı, Zindan Kapısı ve Yer Kapı’dır. XX.yüzyılın başına kadar ayakta duran Hisar Kapı bu kapıların en görkemlisi ve en çok bezemesi olanıdır. Osmanlı döneminde Eski Bursa denilen Hisariçi’ni bu surlar çevreliyor ve Osmanlı yerleşimi de bu surların içerisinde bulunuyordu.

Kale Burçlarından Biri

Bursa Kalesi oldukça yüksek olup, yapımında çeşitli blok ve moloz taşlar kullanılmıştır. Kaleyi çeviren surların güney kısmındaki çift sur duvarları beş köşeli burçlarla da sağlamlaştırılmıştır. Bizanslılardan 1326 yılında ele geçirilen bu kale ve surlar Orhan Gazi tarafından üç köşeli burçlarla takviye edilmiştir. Bunlar Tophane ile Çakır Ağa Hamamı arasındaki silindirik ve üç köşeli burçlar olarak günümüze gelebilmiştir. Ne var ki, Bursa Kalesi’nin bazı bölümleri, Hisar Kapı ve surların bazı duvarları1855 yılındaki Bursa depremi sırasında yıkılmıştır.

Bugün kale ve surların günümüze gelebilen bölümlerinde yuvarlak kemerler, mazgallar dikkati çekmektedir. Pınarbaşı Kapısı ile Zindan Kapı arasında birbirlerine paralel uzanan surların bilinmeyen bir tarihte yeni yapılanma için kesme taşları sökülmüş, yalnızca temel izleri günümüze gelebilmiştir.


Kenthaber Kültür Kurulu