M.S. II. yüzyılda Roma İmparatoru Trajanus'un isteğiyle eyalet valisi tarafından yaptırıldığı çıkan kitabelerden anlaşılan antik tiyatronun 20 bin kişilik olarak tasarlandığı bildirildi. İznik surlarında halen göze çarpan kesme taşlar, 6 asır boyunca faaliyet gösteren Roma tiyatrosunun zeminindeki blokların, 8. yüzyılda Arap ordularının İstanbul'u fethetmek için İznik'e kadar gelmeleri üzerine, yerlerinden sökülerek surların tahkiminde kullanıldığını gösteriyor. Kazı alanından çıkan toplu iskeletler ise, tiyatronun 8. yüzyıldan sonra hiç kullanılmayıp, salgın hastalıklar ve savaşta ölen insanların buraya gömüldüğünün işareti.

Prof. Dr. Bedri Yalman, ödenek sıkıntısı sebebiyle çalışmaların 23 yılı bulduğunu söyledi. Bu yaz ilçe halkından da 30 kişilik bir grubun kazılara iştirak ettiğini belirten Yalman, "Tiyatronun toprağa gömülü güney ve batı çevresini 3 metre yükselterek açığa çıkarmayı hedefliyoruz. Bunun için de 10 ayrı noktadan çalışmalara başladık. 36 adet beşik tonozlu galeri ile 7 adet tropozoideden oluştuğunu tahmin ediyoruz" dedi.

Yalman, antik tiyatronun çok muhteşem olduğunu ifade ederek, "Ağustos ayı ortalarına kadar kazılar aralıksız sürecek. Bu yıl dozer yardımı da alıyoruz. İşimiz daha hızlı ve kolay olacak. Tiyatronun büyük kısmının gün ışığına çıkması turizmi canlandıracak. Kazılarda şu ana kadar çini kalıntıları ile toplu mezarlar bulduk" diye konuştu.