Kios, Prousias (Gemlik)
Kios, kentin bitişiğindeki ırmağın adıdır.Körfez kıyısında I.Ö. 1390’da kurulduğu sanılan Kentin kuruluş tarihi, İlkçağ hellen mitolojisinde ünlü bir destana dayanmaktadır.
Bu destanın bir bölümüne göre; Doğu Karadeniz kıyısında Kolkhis kentinde bir kutsal ormandaki altın tüylü koç postunu ele geçirmek için yola çıkan Argo gemisindeki yiğitler yörede konaklarlarken, herakles ile Polyphemos, yoldaşlarından ayrı düşmüşler ve gemi, onları almadan yola çıkar. Böylece orada kalan Polyhemos, sonradan, Kios kentini kurmuştur.
Kios kenti, İÖ. 7. yüzyılda önce Frigya, sonrada Lydia krallıklarına , İÖ. 652’de de Kimmerlerin egemenliği altına girmiştir. İÖ. 6. yüzyıl ortalarında Kroisos tarafından tekrar Lydia topraklarına katılan Kios, aynı zamanda zengin bir liman ve ticaret kenti durumunda idi. Daha sonra Perslerin egemenliği altına giren kente, I.O. 3. yüzyılda Bithynia kralı I. Prusias kendi adını vermiştir. Prousias, Bithynia krallarından ikisinin adıdır. Kent aynı adı taşıyan diğer Prusa’ isimli kentlerden ayırt edebilmek için kent, Prusa ad Mare (Denize Karsı Prusa) adıyla da anılmıştır. I.Ö. 75’te Roma egemenliği altına giren kent, Bizans döneminde zengin bir zeytincilik ve ipekçilik merkezi durumuna gelmiştir.
Kios binlerce yıldır birçok uygarlığa beşik etmesine karşılık, eskinin yıkılıp, yenisinin yapıldığı bir kent olduğundan, Antik çağdaki kentten günümüze herhangi bir kalıntısı gelememiştir.
