Gemlik Genel Bilgi

Gemlik Genel Görünüm

Marmara Bölgesi'nde, Bursa İli'ne bağlı bir ilçe olan Gemlik, doğusunda Orhangazi, güneydoğusunda Yenişehir, batısında Gemlik Körfesi, kuzeyinde Yalova, kuzeybatısında da Marmara Denizi ile çevrilidir. Gemlik Bursa’nın 32 km. kuzeybatısında, Marmara Denizi'nin en sakin ve adını verdiği körfezi kıyısında kurulmuştur.

Gemlik Körfezi'nin iki yanından ilçe toprakları içeriye doğru uzanır. Körfezin kuzey ve güney kesimlerinde, tepelik alanların ortasında küçük bir ova bulunur. Körfezin kuzeyinden Marmara Denizi'ne doğru uzanan Samanlı Dağları'nın yüksekliği, Armutlu'nun doğusundaki Dazdağlarında 925 m.ye ulaşır. Gemlik Körfezini çevreleyen dağların körfeze dönük yamaçları ilçenin arazisini oluşturmaktadır. Dağlarla kıyı arasında sıkışmış bulunan çok sayıda ova bulunmaktadır. Bunların en büyükleri Engürücük ve Gemlik ovalarıdır. İlçe merkezi Gemlik ovasının batı ucunda kurulmuştur. İlçenin en yüksek noktası, Katırlı dağları üzerindeki Üçkaya Tepesidir. İlçe topraklarındaki küçük dereler Marmara Denizi'ne, Gemlik Körfezi'ne ve İznik Gölü'ne akarlar. Gemlik Körfezi'nin doğusundaki geniş kumsallar turistik yönden önemlidir. Karsak Çayı olarak da bilinen Sazlık Deresi, ilçenin en fazla su taşıyan akarsuyudur. Uzunluk yönünden ilçenin en büyük akarsuyu olan Kocadere, Katırlı Dağlarından doğar ve Engürücük ovasını suladıktan sonra körfeze dökülür. Yüzölçümü 413 km2 olan ilçenin toplam nüfusu 85.194'tür.

Gemlik

İlçenin ekonomisi tarım, sanayi, turizm ve balıkçılığa dayalıdır. Sanayi kuruluşları olarak tekstil, sentetik iplik, plastik boru, yapay gübre ve konserve gibi gıda ürünleri üzerinedir. Zeytinyağı ve sabun imalathanelerinin dışındaki sanayi tesislerinin çoğu büyük kuruluşlardır. Ayrıca kamu kesimine ait fabrikalar da bulunmaktadır. Gemlik Ovası'nda yoğun bir sebze meyva ve zeytin üretilir. Burada üretilen sebzelerin büyük bir bölümü konserve fabrikalarında işlenirken, bir kısmı da taze olarak başka illere gönderilir. Türkiye'nin en kaliteli sofralık zeytinleri de burada yetişir. Turizm yönünden pansiyonculuğun yaygın olduğu Körfez kıyıları, tatil siteleri ve konaklama tesisleri bulunmaktadır. Ayrıca ilçe topraklarında çimento hammaddeleri, mermer ve kireç taşı yatakları vardır.

Antik Çağda, körfez kıyısında Kios ırmağının ismi, aynı zamanda burada kurulan kente de verilmiştir. Bu kentin MÖ. 1390’da kurulduğu sanılmaktadır. Kios kenti, MÖ.VII. yüzyılda önce Frigya, sonrada Lydia krallıklarına , MÖ. 652’de de Kimmerlerin egemenliği altına girmiştir. MÖ. VI. yüzyıl ortalarında Kroisos tarafından tekrar Lydia topraklarına katılan Kios, aynı zamanda zengin bir liman ve ticaret kenti durumunda idi. Daha sonra Perslerin egemenliği altına giren kente, MÖ.III. yüzyılda Bithynia kralı I. Prusias, kendi adını vermiştir. Prousias, Bithynia krallarından ikisinin adıdır. Kent aynı adı taşıyan diğer "Prusa" isimli kentlerden ayırt edebilmek için kent, Prusa ad Mare (Denize Karsı Prusa) adıyla da anılmıştır.

Celal Bayar Müzesi

MÖ.75’te Roma egemenliği altına giren kent, Bizans döneminde zengin bir zeytincilik ve ipekçilik merkezi durumuna gelmiştir. Orhan Bey doneminde 1334’te Osmanlı egemenliğine giren yöre, kısa süre de Timur’un işgaline uğramıştır. II. Murat doneminde kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır. Zeytincilik, ipekcilik, gemi yapımı ve mermerleriyle ünlenen kente bu nedenle Gemilik adı verilmiş, bu isim zamanla Gemlik'e dönüşmüştür. XIX.yüzyıl sonlarında Hudavendigar vilayetinin Bursa sancagına baglı bir kaza idi. Kurtulus Savaşı sırasında 11 Eylul 1922’ye kadar Yunan işgali altında kalmıştır.

İlçeden günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Hacı Ali Paşa Camisi, Bakkal Piri Camisi, Yeni Cami, Büyük Hamam, Küçük Hamam, Engürücük Köyü Hamamı
Arap Hamamı, Kapaklı Köyü Hamamı 1, Kapaklı Köyü Hamamı 2, Umur Bey Mezarı, Theodokos Manastır Kilisesi, Celal Bayar Müzesi bulunmaktadır.

Ayrıca İlçenin güneyinde Umurbey Köyü yolu üzerinde Gemlik Kaplıcaları, Gemlik Körfezi ve Bozburun yakınlarında Armutlu Kaplıcaları bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu