Ayvacık Genel Bilgi

Ayvacık'tan Genel Bir Görünüm

Ege Bölgesi'nde, Edremit Körfezi'nin kıyısında, Çanakkale İli'ne bağlı bir ilçe olan Ayvacı'ın kuzeyinde Ezine ve Bayramiç, doğusunda İzmir olup, batı ve güneyden Ege Denizi ile çevrilidir.

İlçe toprakları batı ve güneydeki dar kıyı ovaları ve bu ovaların arkasında yükselen tepelerden oluşmaktadır. Yörenin en yüksek dağı olan Kaz Dağı'nın uzantıları ilçeyi engebelendirmektedir. Kaz Dağı'nın batısında yaylalar bulunur. Ayvacık 'ın en önemli ovaları Tuzla Ovası ile Paşaköy Ovası'dır.

İlçe topraklarını Tuzla Çayı sulamaktadır. Ayvacık Canik Dağlarının Kuzey eteklerinde Yeşilırmak Vadisi Suat Uğurlu Baraj kıyısında yer almaktadır. Bu uzun vadi içerisinde Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu Baraj gölleri bulunmaktadır. İlçe, güneyden kuzeye doğru uzanan Yeşilırmak Vadisi içerisinde yer almakla beraber, doğusu ve batısı yüksek dağlarla çevrilidir. İlçe arazisi dağlık bir yapıya sahiptir.

İlçenin yüzölçümü 840 km2 olup, toplam nüfusu 6.249'dur.

İlçenin ekonomisi, tarım, hayvancılık, balıkçılık, turizm ve ormancılığa dayalıdır. Bunların yanı sıra zeytincilik ve palamutçuluk ileri düzeydedir. Ayrıca antepfıstığı ve narenciye üretimi de ilçenin ekonomisinde önemli yer tutmaktadır.

Assos Athena Mabedi

Ayvacık'ın tarih öncesi çok eskilere uzanmaktadır. İlçe sınırları içerisinde Antik Çağa ait, Troia yarımadasının güney ucunda Bababurnu yakınındaki Gülpınar’ın 3-4 km. güneybatısında deniz kıyısında olduğu sanılan Hamaksitos kenti bulunmaktadır. Ayrıca Behramkale'deki Assos antik kentinin kalıntıları da diğer önemli arkeolojik bir örenyeridir. Assos, Ayvacık’a uzaklığı 17 km. uzaklıkta, Edremit Körfezi ile Lesbos Adası’nın (Midilli) karşısında, bir volkanın eteğinde, Andezit Kayalıkları üzerinde kurulmuştur.

Antik Çağların önemli bir yerleşim merkezi olan Assos aynı zamanda bir liman kentidir. Buradaki yerleşmenin kesinlik kazanamamakla beraber, Tunç Çağı’nda (M:Ö.3000-1200) başladığını arkeolojik kazılar ortaya koymuştur. Homeros, bu bölgede Leleglerin yaşadığını, bunların Troia Savaşı’nda bölgede denizcilik ve korsanlık yaptıklarını belirtmiştir.

Bölge, M.Ö.560’da Lydialıların eline geçmiş, M.S.546’da Batı Anadolu kentleri gibi Assos’da Pers satraplığına bağlanmıştır. Ancak Salamis’de Perslerin yenilmesi ve İskender’in Anadolu’ya gelişi ile bağımsızlığına kavuşmuştur. İskender’in ölümünden sonra Assos, onun komutanları ile Seleukoslar arasında pazarlık konusu olmuştur. Assos yöresi bir ara Troias’ı işgal eden galyalıların eline geçmiştir. Bergama krallığının güçlenmesi ve M.Ö.216’da Arisbe’de yenilmeleri üzerine Galyalılar yöreden çıkarılmıştır. Bundan sonra Assos Bergama krallığı ile birleşmiş, bu durum M.Ö.133’e Attalos’un krallığını vasiyet yoluyla Roma İmparatorluğu’na bırakmasına kadar sürmüştür. Roma döneminde Assos büyük gelişim göstermiştir. Assos’u ziyaret eden St.Paul ve St.Lukos, kentin Hıristiyanlığı kabul etmesinde etkili olmuştur. Anadolu’da Hıristiyanlığı en erken kabul eden kentler arasında Assos’da yer almıştır. Haçlı Seferleri sırasında Federik Barbarossa Çanakkale Boğazı’nı geçtikten sonra Assos ve çevresini tahrip etmişlerdir. 4.Haçlı Seferinde de İmparator Balwin’in kardeşi Hendi de Hainault kenti ele geçirmiş ve bundan sonra Assos, 20 yıl Frankların yönetiminde kalmıştır.

Roma Köprüsü

M.Ö.l33 yılında Romalıların eline geçmiştir. Assos adı, tarihte bundan sonra geçmemekle beraber önemini kaybetmemiştir. Assos’a Bizans zamanında Makhramion adı verilmiştir, bugünkü adı Behram, oradan gelmektedir.

Çanakkale yöresi ile beraber Ayvacık'ta Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde yöre halkının çoğunluğu rum ve ermenilerden oluşmaktaydı. Şemseddin Sami, Kmüsü'l Âlâm'da Ayvacık'ı Biga sancağına bağlı bir kaza olarak nitelemiştir.

Milli Mücadele döneminde Yunan işgaline uğramış ve 1922'de bu işgalden kurtulmuştur. Cumhuriyet dönemi başlarında ilçe konumunda iken 1926'da Ezine ilçesine bağlanmış, 1928'de yaniden ilçe olmuştur. Tarihi kaynaklarda Ayvacık 1954 yılında tam teşekküllü bir nahiye olmuş, 1978'de Nahiyelerin kaldırılması ile köy haline getirilmiştir.

Murad (Hüdavendigâr) Camisi

Ayvacık Belediyesi 20 Mayıs 1990 tarih ve 20523 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kanunla Ayvacık Köyü ile Keskinoğlu Köyü birleştirilerek Ayvacık ilçesi haline gelmiştir.

Ayvacık'ta günümüze gelebilen eserler arasında, Assos'daki antik çağ kalıntıları, Apollon Mabedi, Adatepe'de kayalara oyulmuş Zeus Sunağı ile; I.Murat (Hüdavendigâr) Camisi, Behramkale Hüdavendigar Camisi, Babakale Camisi, Yeşilyurt Köyü camisi, Adatepe Camisi, Roma Köprüsü, Behramkale, (Hüdavendigâr) Köprüsü, Küçükkuyu (Ceneviz) Köprüsü, Baba Kale, Afrodit Kaplıcası, Tuzla Köyü Kaplıcası, Başdeğirmen Şelalesi bulunmaktadır.
 

Kenthaber Kültür Kurulu