Gezgin Gözüyle

Hüdavendigar Camii: Çanakkale ilimiz sınırları içerisinde bulunan dini yapılardan en önemlilerinden birisi olup, Bahramkale’de Murat Hüdavendigar tarafından yapılmıştır. Dört duvar ile sekiz köşeli sağır bir kasnak üzerine oturtulmuş tek kubbelidir. Osmanlı’nin ilk eserlerinden birisi olan bu Camii, Assos harabelerinin hemen yanıbaşında mağrur bir eda ile Murat Hüdavendigar’ın anısını yaşatmaktadır.

Ümmühan Hatun Camii: Ayvacık ilçesinin genişlemesine sebep olan Ümmühan Hatun tarafından yaptırılmıştır.

Tuzla Hüdavendigar Camii: 12 m’lik tek bir kubbe ile çatılı son cemaat yerinden oluşan camii, Murat Hüdavendigar’in vakfıyesidir. Çeşitli ebadlardaki taşlardan yapılan camiinin tuğla olan kubbesi sıvalı olup zemini ise taş döşemelidir.

ASSOS (BEHRAMKALE)

Ayvacık’ın sahil köylerinin en önemli özelliği Adatepe’den başlayarak kıyıya paralel uzanan tepelerin deniz gören yüksek kesimlerinde yerleşmiş bulunmasıdır. Behram (Assos), Ayvacık’ın güneyi boyunca bir gerdanlık gibi dizilen köylerimizin ortasında adeta bir elmas gibi gözleri kamaştıran güzelliği ile boy göstermektedir. Dünyada antik şehir kalıntısı içinde yaşamaya devam eden biricik köydür.

Assos, Eski Anadolu’nun batısında, Troas bölgesinin güney kıyısında, 238 metre yükseklikteki bir bazalt tepesi üzerine kurulmuş antik bir şehirdir. Örenleri, Behram Köyü civarında görülmektedir. Tepenin kuzey eteğinde, Satnioeis (Tuzla Çayı) akmaktadır.

Assos, Lesbos (Midilli) adasındaki Methymna şehrinden gelen Aioller tarafından kurulmuştur. M.Ö.560-547’de Lydialılar’ın, M.Ö.547-479’da Persler’in egemenliği altında bulunmuştur. Bağımsızlığa kavuştuktan sonra Attika Deniz Birliği’nin bir üyesi olmuştur. M.Ö.405’te Assos’ta oligarşik bir hükümet kurulmuştur. M.Ö.366 yılında Phrygia satrabı Ariobarzanes, Pers Kralı’na karşı ayaklandığı zaman, büyük bir banker ve işadamı olan Eubulos Ariobarzanes ile bir olarak Atarneus’tan Assos’a kadar bütün kıyı bölgesini elde etmiştir. Ariobarzanes’in düşmanları Lydia satrabı Autophradates ve Karia satrabı Maussollos, Assos’u muhasara ettikleri zaman, Eubulos, şehri başarı ile savunmuştur. Sonunda Sparta Kralı Agesilaos’un işe karışmasıyla kuşatma kaldırılmıştır.

M.Ö.350 yılında Assos’un idaresi Hermias’ın eline geçmiştir. Hermias, Eubulos’un bir hadım kölesidir; fakat çok kabiliyetli olduğu için, Eubulos onu öğrenim için Atina’ya göndermiştir. Hermias, orada Eflatun’un öğrencisi olmuş ve Aristo ile dostluk kurmuştur. Anadolu’ya döndükten sonra, hem para hem de devlet işlerinde Eubulos’un ortağı ve arkadası olmuştur. Hermias, Assos şehrini Eflatun’un öğrencileri olan Erastos ile Koriskos’a hediye etmiştir; onlar da orada bir felsefe okulu kurmuşlar, devlet idaresinde de Hermias’a etki yapmışlardır. Eflatun’un ölümünden sonra, Hermias’ın daveti üzerine Aristo, Ksenokrates ile beraber Assos’a gelmiş ve orada ilk felsefe okulunu kurmuştur. Bu şekilde Assos, Aristo’nun orada kaldığı üç yıl zarfında (347-345) Yunan tefekkür hayatının önemli bir merkezi olmuştur. Kıstoa Okulu’nun ikinci başkanı olan Kleanthes (330,231) Assos’ta doğmuştur.

Hermias’ın ölümünden sonra (M.Ö.342) Assos, yine Persler’in egemenliği altına girmiş, M.Ö.334’te Büyük İskender tarafından kurtarılmış, ondan sonra bütün Troas bölgesi gibi, muhtelif hükümdarların egemenliği altında bulunmuş, sonra Bergama Kralları’nın ve bütün Bergama Krallığı ile beraber M.Ö.l33 yılında Romalıların eline geçmiştir. Assos adı, tarihte bundan sonra geçmemekle beraber önemini kaybetmemiştir. Assos’a Bizans zamanında Makhramion adı verilmiştir, bugünkü adı Behram, oradan gelmektedir.

Assos’un önemi, özellikle Aleksandreia Troas’tan, Adramytteion’a, oradan da Bergama’ya kadar giden yola hâkim olmasındandır. Bu yüzden, şehir ilk zamanlardan beri iyice tahkim edilmiştir. Büyük bir kısmı iyi korunmuş olan surlar ve kapıları, M.Ö.IV ve III. yüzyıllarda yapılmıştır; bunlar Yunan tahkimat sanatının parlak bir örneği sayılabilir. Öbür binalar arasında özellikle şehir tepesinin en yüksek noktasında bulunan Athena Tapı-nağı’nın önemi, anılmaya değerdir. Bundan başka bir tiyatro, bir gymnasion ve agoranın kuzey kenarındaki bir stoanın örenleri de vardır. Deniz kenarından hala eski dalgakıranın kalıntıları görülebilmektedir. Batı Akropolis’ te ise her iki kenarında da mezarlar bulunan bir sokak göze çarpmaktadır. Ayrıca birçok mezar anıtı da bu sokakta yer almaktadır.

ASSOS -İSKELE

Athena Tapınağı’nın yükseldiği tepeden denize bakıldığında antik iskelenin su altındaki kalıntıları rahatlıkla görü-lebilmektedir. Lesbos (Midilli) ile Assos ara-sındaki dini ve siyasal bağ düşünüldüğünde; buranın işlek bir liman olduğunu tahmin etmek güç olmasa gerek. Bugün batık olan antik limanın yerine yapılmış olan iskele, tarihteki eski hareketliliğini kaybetmişse de , güzelliğiyle ziyaretçilerini büyülemeye devam etmektedir. İskele, seksenli yıllara kadar palamut sevkiyatında, burada bulunan yapılar da palamut ambarı olarak kullanılmakta iken, günümüzde her ikisi de turizm amaçlı faaliyet göster-mektedir.Palamut yüklü deve kervanlarının yerini, dünyanın dört bir yanından akın akın gelen turist konvoyları almaktadır.