Taksim Cumhuriyet Anıtı
İstanbul ili Beyoğlu ilçesi, Taksim Meydanı’nda bulunan Cumhuriyet Anıtını İtalyan Heykeltıraş Pietro Canonica (1869–1959) 1928 yılında yapmıştır.
Cumhuriyet’i simgelemek amacı ile yapılan bu anıt, İstanbul Milletvekili Hakkı Şinasi Paşa’nın başkanlığında 1925 yılında bir komisyon oluşturulmuş Pietro Canonica ile bağlantı kurulmuş ve bu anıtı yapması istenmiştir. Anıtın yapımı 2,5 yıl sürmüş, halkın maddi katkılarıyla yapılmış olup, yapımında taş ve bronz birlikte kullanılmıştır. Anıtın Taksim’e dikilmesi ile birlikte burada bir meydan ve çevre düzenlemesi yapılmıştır. Mimar H.Prost’un düzenlediği proje çerçevesinde çevrede istimlâkler yapılmış bu arada tarihi Taksim Kışlası da yıktırılmıştır.
İtalyan Heykeltıraş Pietro Conanico tarafından yapılan bu anıt İstanbul’a vapurla getirilmiş ve 23 günde monte edildikten sonra 8 Ağustos 1928’de törenle açılmıştır.
Anıt yuvarlak bir meydan ortasında yer alıp, iki tarafı bombeli ve dört köşelidir. Çevresi 17 m. olup, 60 m2’lik bir alanı kapsamaktadır. Anıtın iki yüzüne yerleştirilen bronz figürler ulusal mimariden esinlenilerek yapılmıştır. Kemerli taş kaide üzerinde 11 m. yüksekliğindeki anıtın kaidesinde pembe Trentino ve Torino şehri yakınındaki Suza bölgesi mermerleri kullanılmıştır. Anıtın bir yüzü Kurtuluş Savaşı’nı, diğer yüzü de Cumhuriyet Türkiye’sinin simgelenmesine ayrılmıştır.
Anıtın kuzey yönünde Atatürk sivil giyimli olarak İsmet İnönü, Fevzi Çakmak ve o dönem Türkiye’sinde Cumhuriyet’in kuruluşunda yardımları olan yabancı devlet mensupları, askerler ve halkla birlikte tasvir edilmiştir. Anıtın Harbiye’ye yönelik bölümünde ise 30 Ağustos Zaferi canlandırılmış olup, burada Atatürk’ün Kocatepe Savaşı, askerleri ve kadınları ile birlikte gösterilmiştir. Buradaki Atatürk’ün heykeli, Milli Mücadele sırasında Ethem Hamdi’nin çektiği fotoğraf esas olarak canlandırılmıştır. Anıtın dar yüzlerinde kahramanlığın timsali olan sancaklı birer asker heykeli, önlerindeki madalyonlarda da iki kadın portresine yer verilmiştir.
Anıtın dar yüzündeki heykellerin altında, önlerinde mermer yalakları olan çeşme taşları görülmektedir. Başlangıçta bu yalaklarla meydan çeşmesi düzenlemesi düşünülmüş, daha sonra burada suya yer verilmemiştir.
Kenthaber Kültür Kurulu
