Zeytinlik Hypogaeumu (Yer altı Mezar Odası)

Kocaeli’nin 1 km. kadar batısında Manastır Bayırı’nın en yüksek yerinde, Kırkmeşe-Zeytinlik Mevkii’nde temel kazısı sırasında (1968) dokuz odadan meydana gelen bir hypogaeum (yer altı mezar odası) ile karşılaşılmıştır. Hypogaeum Kocaeli’nin batı nekropolü alanı içerisinde bulunmaktadır. Mezar anıtı MÖ.IV.yüzyıla tarihlendirilmektedir. Günümüzde çevresine evler yapılmış ve Hypogaeum’un bir bölümü de tahrip edilmiştir.

Hypogaeum, meyilli bir arazi üzerinde doğu-batı yönünde uzanan tonoz örtülü mezar odalarından meydana gelmiştir. Anıtın üzerinde bir üst yapı altında da mezar odaları bulunmaktadır. Üst yapı 4.50x6.80 m. ölçüsünde büyük bir orta mekan ile önündeki giriş kısmından meydana gelmiştir. Burada bir koridorun çevresinde sekiz mezar odası bulunmaktadır. Bu odalar 2.40x1.30 m. ölçülerindedir. Koridor ise 4.00 m. uzunluğunda 1.30 m. genişliğinde yapılmıştır. Koridorun ve odaların yüksekliği yaklaşık 1.50 m. dir. Alttaki mezar odalarına üstteki odanın doğusunda bulunan bir kapaktan girilmektedir. Bu kapak dört parça halinde üst üste oturmuş yatay taş levhalardan meydana gelmiştir. Bu kapaktan iki basamakla inilen bir girişten sonra bir kapı ile karşılaşılır. Bu girişin sağ ve sol tarafında mezar odalarının kapakları görülmektedir.

Mermer kapıdan girilen koridor dikdörtgen planlı olup, iki tarafında karşılıklı ikişer mezar odası bulunmaktadır. Mezar odalarına koridordan giriş yine mermer kapaklarla sağlanmıştır. Merdivenin iki tarafında bulunan iki mezar odasının ise büyük bir kısmı yıkılmıştır.

Mezar odalarında yapı malzemesi olarak taş, tuğla ile onları birbirine bağlayan harç kullanılmıştır. Tonozlarda ise kare tuğlalara yer verilmiştir. Mezar odaları pembe renkteki bir sıva ile sıvanmış, koridora freskler yapılmıştır. Bunun üzerinde çok renkli ve çeşitli bitki motiflerinden meydana gelen süslemeler yapılmıştır. Yeşil kırmızı, mavi ve sarı renklerden meydana gelen bu fresklerin bir parçası da Kocaeli Müzesi’nde bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu